«Οι στενοί δεσμοί της Άγκυρας με το Ραμπάτ της επιτρέπουν να προβάλλει ισχύ και δυνατότητες υλικοτεχνικής υποστήριξης από τη Μεσόγειο μέχρι τις ακτές του Ατλαντικού.» (Εικονογράφηση από τον Erhan Yalvaç)
Καθώς οι δυτικές συμμαχίες καταρρέουν στο Σαχέλ, η Τουρκία σφυρηλατεί έναν νέο στρατηγικό άξονα που εκτείνεται από τη Μεσόγειο έως τον Ατλαντικό.
Καθώς οι δυτικές συμμαχίες καταρρέουν στο Σαχέλ, η Τουρκία σφυρηλατεί έναν νέο στρατηγικό άξονα που εκτείνεται από τη Μεσόγειο έως τον Ατλαντικό, προσφέροντας ένα μοντέλο συνεργασίας που βασίζεται στην αυτονομία και τον αμοιβαίο σεβασμό.
Για δεκαετίες, η συμβατική άποψη στις δυτικές πρωτεύουσες ήταν ότι η Δυτική Αφρική χρειάζεται «καθοδήγηση» και «βοήθεια» για να διατηρήσει τη σταθερότητα. Αυτή η υπόθεση έχει πλέον καταρρεύσει. Το πολιτικό τοπίο της περιοχής έχει αλλάξει με τρόπους που καθιστούν τα παλιά μοντέλα παρέμβασης παρωχημένα. Ενώ οι παραδοσιακές δυνάμεις παλεύουν με την απώλεια της κάποτε αδιαμφισβήτητης κυριαρχίας τους, μια τεράστια στρατηγική ζώνη που εκτείνεται από το Σαχέλ έως τη Σενεγάλη, το Μαρόκο και τη Μεσόγειο αναδιαμορφώνεται αθόρυβα. Στο επίκεντρο αυτού του μετασχηματισμού βρίσκεται η Τουρκία. Η επέκταση της Άγκυρας αποτελεί στρατηγική απάντηση σε αυτόν τον μετασχηματισμό, καθιστώντας την βασικό παράγοντα που διαμορφώνει το νέο γεωπολιτικό τοπίο.
Ατλαντική σύνδεση
Για να κατανοήσει κανείς γιατί η Τουρκία επιτυγχάνει, πρέπει πρώτα να αποδεχτεί την πλήρη αποτυχία της προηγούμενης αρχιτεκτονικής ασφαλείας στο Σαχέλ. Τα πραξικοπήματα στο Μάλι, την Μπουρκίνα Φάσο και τον Νίγηρα δεν ήταν μεμονωμένα περιστατικά αναταραχής. Ήταν μια συστηματική απόρριψη του status quo. Οι Δυτικοί παρατηρητές συχνά απορρίπτουν αυτά τα γεγονότα ως συμπτώματα δημοκρατικής οπισθοδρόμησης, αγνοώντας τη βαθύτερη πραγματικότητα: τα αφρικανικά κράτη αναζητούν ενεργά πραγματικούς εταίρους. Ενώ οι πρώην αποικιακές δυνάμεις αντιμετωπίζουν κρίση νομιμότητας, η Τουρκία ξεχωρίζει ακριβώς επειδή δεν φέρει ιστορικό βάρος. Η προσέγγιση της Άγκυρας στερείται του ηθικολογικού τόνου που συχνά συνοδεύει τη δυτική εμπλοκή. Εξισορροπώντας τη στρατιωτική υποστήριξη με τον πολιτικό σεβασμό, η Τουρκία προσφέρει αυτό που έλειπε από την περιοχή εδώ και δεκαετίες: προβλεψιμότητα.
Ένας φυσικός μετασχηματισμός στον χάρτη αντικατοπτρίζει την ανάδυση της Τουρκίας στην Αφρική. Η Ατλαντική Πρωτοβουλία του Μαρόκου δεν είναι απλώς μια εμπορική πρόταση. Είναι μια γεωπολιτική αρτηρία σχεδιασμένη να παρακάμψει την αστάθεια του εσωτερικού, συνδέοντας το Σαχέλ απευθείας με τον Ατλαντικό Ωκεανό. Αυτό το έργο ξαναγράφει τη λογική της αφρικανικής συνδεσιμότητας. Η Τουρκία έχει τοποθετηθεί ως ο φυσικός εταίρος σε αυτή τη νέα αρχιτεκτονική. Οι βαθείς δεσμοί της Άγκυρας με το Ραμπάτ της επιτρέπουν να προβάλλει ισχύ και δυνατότητες υλικοτεχνικής υποστήριξης από τη Μεσόγειο βαθιά στις ακτές του Ατλαντικού. Κάθε λιμάνι, αυτοκινητόδρομος και κόμβος υλικοτεχνικής υποστήριξης που κατασκευάζει η Τουρκία στη Σενεγάλη, τη Μαυριτανία ή την Ακτή Ελεφαντοστού αποτελεί απτό διακύβευμα σε αυτό το μέλλον. Ενώ άλλοι μιλούν για ανάπτυξη, η Τουρκία ρίχνει τσιμέντο, ενσωματώνοντάς την ουσιαστικά στο οικονομικό νευρικό σύστημα της περιοχής, υποστηριζόμενη από όγκους συναλλαγών που έχουν εκτοξευθεί σε πάνω από 40 δισεκατομμύρια δολάρια.
Τρίτος τρόπος αυτονομίας
Υπάρχει μια θεμελιώδης παρεξήγηση στη Δύση σχετικά με την αμυντική συνεργασία της Τουρκίας στην Αφρική. Συχνά περιορίζεται στην πώληση drones. Στην πραγματικότητα, οι αφρικανικές πρωτεύουσες δεν αγοράζουν απλώς υλικό. Αγοράζουν ανεξαρτησία. Σε αντίθεση με τη δυτική στρατιωτική βοήθεια, η οποία συχνά συνοδεύεται από ισχυρές πολιτικές δεσμεύσεις και επιχειρησιακούς περιορισμούς, η Τουρκία προσφέρει ένα μοντέλο «στρατηγικής αυτονομίας». Η εστίαση της Άγκυρας στην ανάπτυξη ικανοτήτων μέσω στρατιωτικών ακαδημιών, αστυνομικής μεταρρύθμισης και μεταφοράς τεχνολογίας έχει απήχηση επειδή αντιμετωπίζει τις αφρικανικές δυνάμεις ασφαλείας ως κυρίαρχες οντότητες ικανές να διαχειριστούν τη δική τους άμυνα. Αυτό είναι κρίσιμο σε μια περιοχή όπου η κρατική ικανότητα έχει μειωθεί από χρόνια εξάρτησης.
Αυτή η προσέγγιση τοποθετεί την Τουρκία ως έναν ρεαλιστικό «Τρίτο Δρόμο» πέρα από τον ανταγωνισμό των μεγάλων δυνάμεων. Οι ηγέτες της Δυτικής Αφρικής αντιμετωπίζουν ένα συρρικνούμενο μενού στρατηγικών επιλογών. Από τη μία πλευρά βρίσκεται το δυτικό μοντέλο, που θεωρείται ολοένα και περισσότερο πατερναλιστικό. Από την άλλη πλευρά είναι η Κίνα και η Ρωσία. Ενώ το Πεκίνο προσφέρει υποδομές, τα δάνειά του συχνά πυροδοτούν φόβους για «παγίδες χρέους». Η Ρωσία παρέχει ασφάλεια του καθεστώτος μέσω παραστρατιωτικών, αλλά αυτό δημιουργεί εξάρτηση και όχι κρατική ικανότητα. Σε αυτό το πολωμένο τοπίο, η Άγκυρα λειτουργεί ως ένα μοναδικό γεωπολιτικό υβρίδιο: ένα μέλος του ΝΑΤΟ με στρατιωτικές δυνατότητες ΝΑΤΟϊκού επιπέδου, αλλά ένας διπλωμάτης που μιλάει τη γλώσσα του Παγκόσμιου Νότου. Όταν οι τουρκικές εταιρείες κατασκευάζουν σιδηροδρόμους, το κάνουν μέσω ανταγωνιστικών προσφορών και όχι μέσω αδιαφανούς δανεισμού μεταξύ κρατών. Ομοίως, η βοήθεια ασφαλείας της Τουρκίας επικεντρώνεται στη θεσμοθέτηση του στρατού και όχι στην ανάπτυξη μισθοφόρων.
Το κρίσιμο είναι ότι αυτή η επέκταση της σκληρής δύναμης υποστηρίζεται από μια εξελιγμένη επίθεση ήπιας δύναμης. Η επιτυχία των τουρκικών αμυντικών συστημάτων κατακτά τα πρωτοσέλιδα, αλλά η ανθεκτικότητα της επιρροής της Άγκυρας βασίζεται στην κοινωνική της ολοκλήρωση. Θεσμοί όπως η Τουρκική Υπηρεσία Συνεργασίας και Συντονισμού (TIKA) και το Ίδρυμα Maarif χρησιμεύουν ως πολλαπλασιαστές ισχύος. Εκπαιδεύοντας την επόμενη γενιά της δυτικοαφρικανικής ελίτ σε τουρκικά πανεπιστήμια και παρέχοντας υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης απευθείας σε υποεξυπηρετούμενες κοινότητες, η Άγκυρα δημιουργεί μια δεξαμενή δημόσιας καλής θέλησης. Σε μια περιοχή όπου το αντι-ξένο αίσθημα αυξάνεται, η τουρκική σημαία συνδέεται κυρίως με την αλληλεγγύη. Αυτή η νομιμότητα από τη βάση δημιουργεί μια συμβιωτική σχέση όπου η συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας και η κοινωνική ανάπτυξη ενισχύονται η μία την άλλη.
Ενεργειακά διακυβεύματα, νέα πραγματικότητα
Ο ανταγωνισμός για τη Δυτική Αφρική δεν αφορά πλέον μόνο την επιρροή. Πρόκειται για την επιβίωση και την ενεργειακή ασφάλεια. Καθώς η Ευρώπη αγωνίζεται να διαφοροποιηθεί από τη ρωσική ενέργεια, ο Ατλαντικός διάδρομος έχει γίνει ένα ζωτικό θέατρο. Και εδώ, η Τουρκία διακρίνεται μέσω ενός μοντέλου κοινού κινδύνου. Αντί για τις εξορυκτικές, μονόπλευρες ενεργειακές συμφωνίες του παρελθόντος, η Άγκυρα προτείνει κοινοπραξίες και ολοκληρωμένη ασφάλεια αγωγών. Ακόμη και οι περιφερειακοί θεσμοί αισθάνονται την έλξη αυτής της νέας δυναμικής. Η Οικονομική Κοινότητα των Δυτικοαφρικανικών Κρατών (ECOWAS), κάποτε ο αδιαμφισβήτητος κριτής της περιφερειακής σταθερότητας, έχει παραλύσει από εσωτερικές διαιρέσεις μετά τα πραξικοπήματα. Σε αυτό το κενό, η Τουρκία φέρνει μια ικανότητα αμυντικής διπλωματίας που μιλάει σε όλες τις πλευρές. Η Άγκυρα διαβάζει σωστά τα δεδομένα: επιδιώκει ισορροπία, όχι κυριαρχία.
Η Δύση δεν έχει άλλη επιλογή από το να αντιμετωπίσει αυτή τη νέα αλήθεια. Η εποχή της υπαγόρευσης όρων στη Δυτική Αφρική έχει τελειώσει. Η περίπλοκη αλληλεπίδραση της ταχείας αστικοποίησης, της δημογραφικής άνθησης που προκαλείται από τους νέους και της σκληρής πραγματικότητας της κλιματικής αλλαγής θα καθορίσει το μέλλον της περιοχής. Η Τουρκία δεν παρακολουθεί αυτές τις δυναμικές από απόσταση· τις διαμορφώνει επί τόπου.
Ουσιαστικά, η αυξανόμενη παρουσία της Τουρκίας αντιπροσωπεύει μια διαρκή στρατηγική αναδιάρθρωση. Δεν πρόκειται για μια προσωρινή μείωση της δυτικής επιρροής, αλλά για μια διαρθρωτική αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο ο Παγκόσμιος Νότος επιλέγει τους εταίρους του . Βασισμένη στον σεβασμό και υποστηριζόμενη από τη σκληρή ισχύ, η στρατηγική της Άγκυρας υποδηλώνει ότι το μέλλον του Ατλαντικού διαδρόμου θα είναι πολύ διαφορετικό από το παρελθόν του. Συνδυάζοντας τη διπλωματία, τις επενδύσεις και την κοινωνική προσέγγιση, η Τουρκία συμβάλλει στη σφυρηλάτηση ενός μοντέλου συνεργασίας που αντικατοπτρίζει πραγματικά τις φιλοδοξίες της Αφρικής για αυτονομία, είτε αρέσει στις παλιές δυνάμεις είτε όχι.
Πηγή:dailysabah.com
.gif)
0 Σχόλια