Eλλάδα: Μια καθοριστική ευκαιρία η πυρηνική ενέργεια

Το περασμένο Σαββατοκύριακο, η πρέσβειρα των ΗΠΑ, Κίμπερλι Γκίλφοϊλ, έφτασε στην Αθήνα, σηματοδοτώντας ένα νέο κεφάλαιο στις σχέσεις ΗΠΑ-Ελλάδας. Ως Ελληνοαμερικανίδα που εργάζεται στον τομέα της ενεργειακής και περιβαλλοντικής πολιτικής στις Ηνωμένες Πολιτείες, βλέπω μια έγκαιρη, καθοριστική ευκαιρία για την Ελλάδα, μια ευκαιρία που θα μπορούσε να διαμορφώσει τη στρατηγική θέση, την οικονομία και την παγκόσμια επιρροή της Ελληνικής Δημοκρατίας για τις επόμενες δεκαετίες. Αυτή η ευκαιρία είναι η πυρηνική ενέργεια επόμενης γενιάς.

Η Ελλάδα δεν πρέπει να ανοιγοκλείνει τα μάτια της. Τους τελευταίους 18 μήνες, η πυρηνική ενέργεια έχει εισέλθει σε μια αναγέννηση. Σε όλο τον κόσμο, η Τεχνητή Νοημοσύνη και τα κέντρα δεδομένων οδηγούν σε εκθετική ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας και η απαιτούμενη ενέργεια πρέπει να είναι κλιμακώσιμη, αξιόπιστη και καθαρή. Ανταποκρινόμενη στις ανάγκες, η πυρηνική ενέργεια επόμενης γενιάς κινείται ραγδαία ώστε να γίνει πυλώνας της παγκόσμιας ενεργειακής στρατηγικής, καθώς ένα κύμα καινοτόμων πυρηνικών τεχνολογιών τίθεται σε λειτουργία, με κυριότερους τους μικρούς αρθρωτούς αντιδραστήρες (SMR).

Το κέντρο αυτής της αναγέννησης είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες. Το περασμένο καλοκαίρι, μια σημαντική διακομματική πυρηνική νομοθεσία πέρασε από το Κογκρέσο των ΗΠΑ για την αναζωογόνηση της εγχώριας πυρηνικής βιομηχανίας και ο τεχνολογικός τομέας των ΗΠΑ έκτοτε διοχετεύει πρωτοφανή κεφάλαια για να φέρει στην αγορά πυρηνικές τεχνολογίες επόμενης γενιάς. Φέτος, πάνω από τις μισές από τις 50 πολιτείες της Αμερικής έχουν θεσπίσει νέους νόμους ή εκτελεστικά διατάγματα - που κυμαίνονται από φορολογικές πιστώσεις έως δημόσια επενδυτικά κεφάλαια - για την προώθηση της πυρηνικής ενέργειας και η κυβέρνηση Τραμπ κινείται με ιλιγγιώδη ρυθμό για να απελευθερώσει την πυρηνική ενέργεια, αντιμετωπίζοντας την ενεργειακή ζήτηση που βασίζεται στην τεχνητή νοημοσύνη ως επιτακτική ανάγκη εθνικής ασφάλειας.


Για την Ελλάδα, όλη αυτή η δυναμική παρουσιάζει μια ισχυρή ευκαιρία. Ηγούμενη στην πυρηνική ενέργεια ως αξιόπιστος εταίρος των ΗΠΑ, η σχέση ΗΠΑ-Ελλάδας μπορεί να φτάσει σε νέα ύψη – ενισχύοντας τους δεσμούς ασφαλείας, απελευθερώνοντας μια κερδοφόρα οικονομική συνεργασία και για τα δύο έθνη, επιταχύνοντας την απαλλαγή από τον άνθρακα και προσελκύοντας κορυφαία ταλέντα παγκοσμίως, μετατρέποντάς την σε κόμβο πυρηνικής τεχνολογίας στη νέα ατομική εποχή.

Πρώτα, όμως, είναι κρίσιμο να κατανοήσουμε πόσο γρήγορα κινούνται τα πράγματα – όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά σε όλο τον κόσμο. Απλώς κοιτάξτε τους γείτονες της Ελλάδας.


Στα βόρεια, η Βουλγαρία προχωρά γρήγορα στην προσπάθειά της να γίνει περιφερειακός πυρηνικός κόμβος, αναπτύσσοντας ήδη πολλαπλές τεχνολογίες αντιδραστήρων των ΗΠΑ και με οικονομική υποστήριξη από αμερικανικές τράπεζες. Στα δυτικά, η ιταλική κυβέρνηση ετοιμάζεται να ανατρέψει την δεκαετιών απαγόρευση της πυρηνικής ενέργειας, παρόμοια με τις προσπάθειες της Γερμανίας, της Σουηδίας και άλλων χωρών της ΕΕ. Στα νότια, η Αίγυπτος έχει σχεδόν ολοκληρώσει την κατασκευή του νέου πυρηνικού εργοστασίου της με ρωσική τεχνολογία στις ακτές της Μεσογείου. Και στα ανατολικά, η Τουρκία όχι μόνο ολοκληρώνει τον πρώτο πυρηνικό σταθμό της με τη Ρωσία, αλλά έχει ανακοινώσει και την πρόθεσή της να κατασκευάσει έναν δεύτερο και έναν τρίτο σταθμό, συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Θράκης.

Τα οφέλη από την επιδίωξη της Ελλάδας για την ανάπτυξη πυρηνικής ενέργειας με την υποστήριξη των ΗΠΑ είναι πολλαπλά.

Από άποψη εθνικής ασφάλειας, θα έφερνε την Ελλάδα ακόμη πιο κοντά στην στρατηγική τροχιά της Αμερικής, βασιζόμενη στα ενεργειακά θεμέλια που τέθηκαν κατά τη διάρκεια των τελευταίων προεδρικών κυβερνήσεων των ΗΠΑ. Στο Trump 1.0, για παράδειγμα, η ενεργειακή εταιρική σχέση Ελλάδας-ΗΠΑ σημείωσε σημαντικές εισαγωγές αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου, νέα τριμερή συνεργασία με το Ισραήλ και την Κύπρο, και υποστήριξη των ΗΠΑ για τον αγωγό EastMed. Η πυρηνική ενέργεια θα ήταν ένα φυσικό επόμενο βήμα.

Για να γίνει αυτό πραγματικότητα, η Ελληνική Δημοκρατία θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο επιδίωξης εξειδικευμένων συνεργασιών, όπως μνημόνια συνεννόησης ή άλλα διμερή πλαίσια, παρόμοια με αυτά που υπέγραψαν οι ΗΠΑ φέτος με χώρες σε όλο τον κόσμο, από το Ηνωμένο Βασίλειο έως το Ελ Σαλβαδόρ, το Μπαχρέιν και τη Μαλαισία. Αυτά απελευθερώνουν ουσιαστική μεταφορά τεχνολογίας, οικονομική υποστήριξη και κοινή τεχνική εμπειρογνωμοσύνη.

Είναι κρίσιμο το γεγονός ότι η Τουρκία έχει ήδη ξεπεράσει την Ελλάδα σε αυτό το μέτωπο. Στον Λευκό Οίκο πριν από λίγο περισσότερο από ένα μήνα, οι πρόεδροι Ταγίπ Ερντογάν και Τραμπ ολοκλήρωσαν ένα μνημόνιο κατανόησης σχετικά με την πυρηνική ενέργεια. Λίγο αργότερα, ο υπουργός Ενέργειας της Τουρκίας άφησε να εννοηθεί ότι εξετάζουν τώρα την κατασκευή του δεύτερου εργοστασίου τους στο πλαίσιο μιας συνεργασίας Νότιας Κορέας-Ηνωμένων Πολιτειών.


Δεύτερον, η οικονομική ανοδική πορεία είναι δυνητικά πολύ σημαντική. Από την οπτική γωνία της εθνικής ανάπτυξης, η μακρά και πολύπλοκη αλυσίδα εφοδιασμού της πυρηνικής ενέργειας θα μπορούσε να δημιουργήσει νέες και επικερδείς επιχειρήσεις.

Ίσως η πιο άμεση ευκαιρία βρίσκεται στον ναυτιλιακό τομέα. Δεδομένου ότι οι Έλληνες ελέγχουν περίπου το ένα πέμπτο της παγκόσμιας εμπορικής ναυτιλίας, η Ελλάδα θα μπορούσε να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην παγκόσμια ενσωμάτωση της πυρηνικής ενέργειας στη ναυτιλία - είτε ως ο αξιόπιστος πάροχος για την αναβάθμιση ή την εξυπηρέτηση πλοίων με SMR, είτε ως η εξέλιξή της σε έναν από τους αξιόπιστους παγκόσμιους διανομείς εξαρτημάτων αρθρωτών αντιδραστήρων. Το ναυτιλιακό πλεονέκτημα της Ελλάδας υπογραμμίζεται ιδιαίτερα στο πλαίσιο της νέας μεγάλης προσπάθειας των ΗΠΑ για την αναβίωση των εγχώριων ναυπηγικών δυνατοτήτων. Δεδομένης της γεωγραφικής της θέσης, μπορεί να αποτελέσει έναν αξιόπιστο κόμβο διανομής και υπηρεσιών για την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και πέρα ​​από αυτήν.
Η πυρηνική παραγωγή θα μπορούσε να ενταχθεί άψογα σε αυτό το όραμα. Με χαμηλότερο κόστος εργασίας και ισχυρή τεχνική ικανότητα, η Ελλάδα θα μπορούσε στην πραγματικότητα να γίνει μια ανταγωνιστική βάση παραγωγής για εξαρτήματα SMR. Θα μπορούσε να ειδικευτεί σε όλα, από δοχεία αντιδραστήρων μέχρι βαλβίδες, αντλίες, συστήματα ελέγχου και άλλα. Κάθε κομμάτι της αλυσίδας εφοδιασμού θα μπορούσε να σημαίνει πολλές ισχυρές, υψηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας.
Από την οπτική γωνία της τροφοδοσίας των βιομηχανιών του μέλλοντος, η νέα πυρηνική ενέργεια προσφέρει επίσης αξιόπιστη ισχύ βασικού φορτίου μηδενικών εκπομπών, η οποία είναι κατάλληλη για πολλές περιπτώσεις χρήσης. Ο μικρότερος, χαμηλότερου κόστους αρθρωτός σχεδιασμός των SMR συνδυάζεται καλά με κέντρα δεδομένων, κάτι που θα μπορούσε να είναι καθοριστικό καθώς η Ελλάδα εργάζεται για να γίνει ένα από τα επτά καθορισμένα «εργοστάσια Τεχνητής Νοημοσύνης» της ΕΕ. Οι SMR θα μπορούσαν επίσης να θέσουν τη βάση για νέους τομείς όπως η προηγμένη μεταποίηση ή η αφαλάτωση, ιδιαίτερα σημαντικός ενόψει της αυξανόμενης λειψυδρίας στα ελληνικά νησιά. Όλα αυτά θα μπορούσαν να γίνουν εκτός ξηράς, με την κατασκευή πλωτών πυρηνικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής κοντά σε λιμάνια.
Τρίτον, η πυρηνική ενέργεια προσφέρει μια βασική ευκαιρία για την προσέλκυση και διατήρηση ταλέντων και την ενίσχυση του οικοσυστήματος καινοτομίας της Ελλάδας.
Τα τμήματα πυρηνικής μηχανικής στις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά και την Ευρώπη είναι γεμάτα με Έλληνες της διασποράς. Η ανάπτυξη αυτού του τομέα στην εγχώρια αγορά θα δημιουργούσε μια υψηλής τεχνολογίας, παγκόσμιας σημασίας πορεία για τους Έλληνες, ώστε να συνεισφέρουν και να ηγηθούν σε μία από τις πιο στρατηγικές βιομηχανίες του κόσμου.
Εξίσου σημαντικό είναι ότι προσφέρει έναν ισχυρό τρόπο για να φέρει τα παγκόσμια πανεπιστήμια – και τις ερευνητικές επιχορηγήσεις, το δίκτυο διδασκόντων και το θεσμικό κύρος που αυτά διαθέτουν – σε άμεση συνεργασία με την Ελλάδα. Για ένα έθνος που επιδιώκει να αναπτύξει την οικονομία της γνώσης του, η πυρηνική ενέργεια θα μπορούσε να αποτελέσει βασική πύλη.


Τέταρτον, τελευταίο, και μην το παραλείψετε, η πυρηνική ενέργεια είναι μηδενικών εκπομπών άνθρακα. Καθώς ο κόσμος αντιμετωπίζει την κλιματική αλλαγή τις επόμενες δεκαετίες, η πυρηνική ενέργεια προσφέρει μια πολύ συναρπαστική επιλογή για την κάλυψη της ενεργειακής ζήτησης και την παροχή βασικού φορτίου ισχύος στο δίκτυο, όλα χωρίς εκπομπές άνθρακα.

Καθώς ο κόσμος εισέρχεται σε μια δεύτερη ατομική εποχή, η Ελλάδα έχει μια σπάνια ευκαιρία όχι μόνο να συμμετέχει υπεύθυνα σε αυτό που αναμένεται να αποτελέσει μια από τις καθοριστικές τεχνολογίες των επόμενων δεκαετιών. Ο ρυθμός των γειτόνων μας καθιστά σαφές το διακύβευμα: Εάν η Ελλάδα δεν δράσει σύντομα, κινδυνεύει να μείνει πίσω. Αντίθετα, καθώς ξεκινά ένα νέο κεφάλαιο στις σχέσεις Ελλάδας-ΗΠΑ, θα πρέπει να αδράξει αυτή τη στιγμή και να καθιερωθεί ως ένας ικανός, προοδευτικός εταίρος - ένας εταίρος έτοιμος να ηγηθεί στις τεχνολογίες που θα διαμορφώσουν τον 21ο αιώνα.

Πηγή:ekathimerini.com