Η νέα αμερικανική ολιγαρχία – Εκρηξη ανισοτήτων στις ΗΠΑ

Οι ζάμπλουτοι «ολιγάρχες της τεχνολογίας», όπως τους χαρακτηρίζουν, μεταξύ των οποίων Μάσκ, Μπέζος, Ζάκερμπεργκ, προσκεκλημένοι στην ορκωμοσία Τραμπ.

Για κάποιον περίεργο λόγο, οι λέξεις «ολιγαρχία» και «ολιγάρχες» χρησιμοποιούνται σχεδόν αποκλειστικά όταν γίνεται λόγος για τη Ρωσία. Κι όμως, η συγκέντρωση πλούτου και εξουσίας στα χέρια μιας ισχνής μειοψηφίας αποτελεί πλέον παγκόσμιο φαινόμενο – και καμία χώρα δεν το αποτυπώνει ίσως πιο ξεκάθαρα από τις ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ.

Η νέα έκθεση της Oxfam, με τίτλο «Ανισότητα: Η άνοδος μιας νέας αμερικανικής ολιγαρχίας» περιγράφει με εντυπωσιακά στοιχεία το πώς η οικονομική και κοινωνική ανισότητα έχει εκτοξευθεί τα τελευταία χρόνια με αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας ελίτ που θυμίζει περισσότερο τον καπιταλισμό των χρόνων του Ντίκενς παρά μια σύγχρονη δημοκρατία.

Μόνο την τελευταία χρονιά, οι δέκα πλουσιότεροι Αμερικανοί δισεκατομμυριούχοι αύξησαν τη συνολική τους περιουσία κατά περίπου 700 δισεκατομμύρια δολάρια, σημειώνοντας άνοδο 40%, από τα 1,79 τρισεκατομμύρια στα 2,5 τρισεκατομμύρια δολάρια. Η Oxfam χαρακτηρίζει την περίοδο αυτή ως «έτος ανεξίτηλα σφραγισμένο από τη συγκέντρωση πλούτου και ισχύος».

Η δημοσίευση της έκθεσης συνέπεσε με την ανακοίνωση της κυβέρνησης Τραμπ για νέες περικοπές στα επιδόματα διατροφής, που επηρεάζουν δεκάδες εκατομμύρια Αμερικανούς. Και όλα αυτά τη στιγμή που ο Τραμπ στήνει μια τεράστια αίθουσα χορού στον Λευκό Οίκο ενώ οι δισεκατομμυριούχοι φίλοι τουπραγματοποιούν χλιδάτα πάρτι εμπνευσμένα από τον “Μεγάλο Γκάτσμπι”, γεμάτα σαμπάνιες, πούρα και επιδεικτική πολυτέλεια.
Λίγοι με πολλά, πολλοί με λίγα

Η αύξηση της ανισότητας δεν αποτελεί βέβαια φαινόμενο μόνο της τελευταίας πενταετίας. Από το 2020, η περιουσία των δέκα πλουσιότερων Αμερικανών έχει αυξηθεί κατά 526% σε πραγματικούς όρους, αποκαλύπτει η έκθεση.

Ο ιδιοκτήτης της Tesla και της SpaceX, Ίλον Μασκ, για παράδειγμα, είδε την προσωπική του περιουσία να εκτινάσσεται από τα 33 δισεκατομμύρια στα 469 δισεκατομμύρια. δολάρια – μια δεκατετραπλάσια δηλαδή αύξηση μέσα σε πέντε χρόνια. Ο Λάρι Έλισοντης Oracle στάθηκε λίγο πιο άτυχος. Αύξησε την προσωπική του περιουσία κατά μόλις έξι φορές, από 54 σε 323 δισεκατομμύρια. δολάρια, ενώ το αφεντικό της Amazon, ο Τζεφ Μπέζος σχεδόν διπλασίασε τα πλούτη του, φτάνοντας τα 265 δισεκατομμύρια. δολάρια.

Η Oxfam αποδίδει αυτή την αλματώδη αύξηση κυρίως στη ραγδαία άνοδο των χρηματιστηριακών αξιών στη Wall Street. Το πλουσιότερο 0,1% των Αμερικανών κατέχει πλέον 12,6% του εθνικού πλούτου και 24% της χρηματιστηριακής αγοράς – ποσοστά τα υψηλότερα από τότε που η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ άρχισε να δημοσιεύει σχετικά στοιχεία, το 1989.

Αντίθετα, το φτωχότερο 50% του πληθυσμού ελέγχει μόλις 2,5% του πλούτου, έναντι 3,5% το 1989. Με απλά λόγια, 100.000 νοικοκυριά της κορυφής κατέχουν έξι φορές περισσότερο πλούτο από τα 64 εκατομμύρια νοικοκυριά που βρίσκονται στη βάση της κοινωνικής πυραμίδας.

Η Oxfam επικαλείται και τα στοιχεία των οικονομολόγων Τόμα Πικετί και Εμανουέλ Σαέζ, σύμφωνα με τα οποία το πλουσιότερο 0,0001% του αμερικανικού πληθυσμού συγκεντρώνει πλέον μεγαλύτερο μερίδιο πλούτου απ’ ό,τι στις αρχές του 19ου αιώνα, μια περίοδο που έμεινε στην ιστορία για την ακραία ανισότητα.

Η Oxfam επισημαίνει ότι η κυβέρνηση Τραμπ επιτάχυνε θεαματικά τις ανισότητες, εφαρμόζοντας πολιτικές που ωφελούν τους πλουσιότερους. Το νομοσχέδιο One Big Beautiful Bill Act (OBBBA), που εγκρίθηκε πρόσφατα, μειώνει τον φόρο για το ανώτατο 0,1% κατά περίπου 311.000 δολάρια ετησίως ως το 2027, ενώ τα χαμηλότερα εισοδήματα θα δουν αυξήσεις φόρων.

Διακομματική υποστήριξη

Πρόκειται για μια τάση που δεν ξεκίνησε με τον Τραμπ, σημειώνει η ανθρωπιστική οργάνωση. Εδώ και τέσσερις δεκαετίες, και τα δύο μεγάλα κόμματα των ΗΠΑ έχουν στηρίξει πολιτικές που αποδυναμώνουν το κοινωνικό κράτος και ενισχύουν τα συμφέροντα των μεγάλων επιχειρήσεων. Όπως υπογραμμίζει η συγγραφέας της μελέτης, Ρεβέκα Ρίντελ, «οι πολιτικοί διαλέγουν την ανισότητα — και αυτές οι επιλογές είχαν διακομματική υποστήριξη».

Η έκθεση αναγνωρίζει κάποια πρόσκαιρα θετικά αποτελέσματα της περιόδου Μπάιντεν — όπως μείωση της φτώχειας και βελτίωση των κατώτατων μισθών, όμως τα στοιχεία δείχνουν πως η «ψαλίδα» συνέχισε να ανοίγει και στα χρόνια της διακυβέρνησης των Δημοκρατικών. Από το 2021 έως το 2025, η συνολική περιουσία των δέκα πλουσιότερων Αμερικανών διπλασιάστηκε, από 976 δισεκατομμύρια. σε 1,99 τρισεκατομμύρια. δολάρια, ενώ το εισόδημα για τον κόσμο της εργασίας μειώθηκε όσο ποτέ άλλοτε.

Την ίδια στιγμή, η επισιτιστική ανασφάλεια στα παιδιά αυξήθηκε από 13% σε 19%, και ο αριθμός των αστέγωντο 2024 έφτασε σε ιστορικό ρεκόρ, σύμφωνα με το υπουργείο Στέγασης και Αστικής Ανάπτυξης των ΗΠΑ. Οι δείκτες αυτοί αποτυπώνουν μια κοινωνία όπου η ευημερία συγκεντρώνεται στην κορυφή, ενώ η πλειοψηφία παλεύει για τα βασικά.

Τα στοιχεία παραπέμπουν σε ένα δομικό χαρακτηριστικό της αμερικανικής οικονομίας, ανεξάρτητα από το κόμμα που ασκεί την εξουσία. Απλώς, η περίοδος Τραμπ, με την επιδεικτική προβολή του πλούτου και την απευθείας διακυβέρνηση από δισεκατομμυριούχους τύπου Μασκ, αποκαλύπτει πιο καθαρά το πρόσωπο της «νέας ολιγαρχίας».

Κατά τα άλλα, η διάβρωση των δημοκρατικών θεσμών και η ενίσχυση του αυταρχισμού αποτελεί φυσική συνέπεια της συγκέντρωσης οικονομικής ισχύος στα χέρια μιας μικρής ελίτ, τονίζει η Oxfam εξηγώντας έτσι τις αντιδημοκρατικές μεθοδεύσεις Τραμπ τους τελευταίους μήνες.

Περισσότερο από μια καταγραφή της ανισότητας, η έκθεση της Oxfam σκιαγραφεί μια κοινωνία χωρίς πυξίδα, την ηθική παρακμή μιας χώρας που πλουτίζει όλο και περισσότερο τους λίγους, αφήνοντας τη μεγάλη πλειοψηφία να αγωνίζεται για την επιβίωση. Στη χώρα όπου γεννήθηκε το «αμερικανικό όνειρο», οι περισσότεροι ξυπνούν πια απότομα για να διαπιστώσουν πως το όνειρο αυτό ανήκει σε άλλους

Πηγή:neostrategy.gr