Η τουρκική υπηρεσία πληροφοριών εντείνει την στρατολόγηση πρακτόρων

Καθώς εκατομμύρια Τούρκοι συρρέουν στις πόλεις και τα θέρετρα της Τουρκίας για τις καλοκαιρινές διακοπές, η υπηρεσία πληροφοριών της χώρας, Milli İstihbarat Teşkilatı (MIT), έχει εντείνει τις μυστικές επιχειρήσεις της με στόχο την στρατολόγηση πληροφοριοδοτών από τη διασπορά, σύμφωνα με πληροφορίες του Nordic Monitor.

Σύμφωνα με πολλαπλές πηγές που γνωρίζουν τις τακτικές της MIT, η υπηρεσία — ενισχυμένη από τις εκτεταμένες εξουσίες που διαθέτει υπό το ολοένα και πιο αυταρχικό καθεστώς του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν — έχει εντείνει τις προσπάθειες για τον εντοπισμό και την στρατολόγηση ατόμων με αλλοδαπή διαμονή ή διπλή υπηκοότητα. Αυτές οι προσπάθειες είναι ιδιαίτερα ενεργές κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, όταν μεγάλος αριθμός ομογενών ταξιδεύει στην Τουρκία.

Σύμφωνα με πληροφορίες, πράκτορες της MIT που σταθμεύουν σε τουρκικές πρεσβείες και προξενεία προετοιμάζουν άτομα για πιθανή στρατολόγηση. Κατά την άφιξή τους στην Τουρκία, αυτοί οι στόχοι προσεγγίζονται από πράκτορες —μερικές φορές σε αεροδρόμια— οι οποίοι προσπαθούν να τους πείσουν ή να τους πιέσουν να συνεργαστούν με την υπηρεσία.

Ένας ομογενής που μίλησε στο Nordic Monitor υπό τον όρο της ανωνυμίας περιέγραψε μια πρόσφατη συνάντηση με αξιωματικούς της MIT στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης. Έχοντας διπλή υπηκοότητα και εγκατασταθεί εδώ και καιρό στη Δυτική Ευρώπη, το άτομο αυτό αναχαιτίστηκε από έναν άνδρα και μια γυναίκα που δήλωσαν ότι ήταν πράκτορες της MIT. Προσκλήθηκε για μια σύντομη συζήτηση και του ζητήθηκε να παράσχει πληροφορίες για συγκεκριμένα άτομα που ζουν στη θετή του χώρα.



Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν (κέντρο) διατηρεί τον αρχηγό των μυστικών υπηρεσιών, Ιμπραήμ Καλίν (δεξιά), στενά εμπλεκόμενο στη διαχείριση των περισσότερων ζητημάτων που σχετίζονται τόσο με τις εσωτερικές όσο και με τις εξωτερικές υποθέσεις. Αυτή η φωτογραφία τραβήχτηκε στις 7 Ιουλίου κατά τη διάρκεια επίσκεψης αξιωματούχων του φιλοκουρδικού κόμματος DEM στο προεδρικό μέγαρο στην Άγκυρα.



«Μου είπαν ότι γνώριζαν τα πάντα για μένα — την οικογένειά μου, το επάγγελμά μου, ακόμη και τις πολιτικές μου απόψεις», αφηγήθηκε ο ομογενής. «Επέμειναν ότι δεν ενδιαφέρονταν για μένα προσωπικά, αλλά μάλλον για τους ανθρώπους που μπορεί να γνωρίζω λόγω της εργασίας μου». Το άτομο απέρριψε το αίτημα, αλλά εξέφρασε ανησυχία για τις πιθανές συνέπειες της άρνησης, συμπεριλαμβανομένης της αυθαίρετης κράτησης με κατασκευασμένες κατηγορίες κατά τη διάρκεια μελλοντικών επισκέψεών του στην Τουρκία.

Παρόμοιες αναφορές από άλλες πηγές επιβεβαιώνουν ότι η MIT έχει ακολουθήσει μια συστηματική προσέγγιση την τελευταία δεκαετία, επιτρέποντάς της να δημιουργήσει ένα εκτεταμένο δίκτυο πόρων και πληροφοριοδοτών — ιδιαίτερα στην Ευρώπη, όπου διαμένει ο μεγαλύτερος αριθμός Τούρκων ομογενών. Οι κύριοι στόχοι της υπηρεσίας περιλαμβάνουν την παρακολούθηση πολιτικών αντιφρονούντων, την άσκηση επιρροής στην εξωτερική πολιτική των χωρών υποδοχής μέσω πληρεξουσίων, τον εντοπισμό πιθανών τρωτών σημείων και την ενίσχυση της διπλωματικής επιρροής της Τουρκίας.

Για τη διαχείριση αυτών των επιχειρήσεων, η MIT έχει δημιουργήσει ειδικές μονάδες με έδρα τα μεγάλα αεροδρόμια της Κωνσταντινούπολης και της Αττάλειας — δύο από τους πιο πολυσύχναστους ταξιδιωτικούς κόμβους της Τουρκίας. Ενώ η MIT διατηρεί μόνιμη παρουσία στα περισσότερα αεροδρόμια, αυτές οι εξειδικευμένες ομάδες είναι επιφορτισμένες αποκλειστικά με επιχειρήσεις στρατολόγησης και αναφέρονται απευθείας στα κεντρικά γραφεία στην Άγκυρα.

Παρόλο που η MIT αναπτύσσει επίσης πράκτορες στο εξωτερικό υπό επίσημη κάλυψη — όπως προσωπικό της Διεύθυνσης Θρησκευτικών Υποθέσεων (Diyanet), του Ιδρύματος Maarif, του κρατικού πρακτορείου ειδήσεων Anadolu, του Ινστιτούτου Yunus Emre ή της Τουρκικής Υπηρεσίας Συνεργασίας και Συντονισμού (TİKA) — η στρατολόγηση από τη διασπορά προσφέρει μοναδικά πλεονεκτήματα. Οι ομογενείς είναι συνήθως καλά ενσωματωμένοι στις χώρες υποδοχής τους, μιλούν άπταιστα την τοπική γλώσσα και είναι εξοικειωμένοι με τα κοινωνικά και πολιτικά συστήματα. Μερικοί απασχολούνται ακόμη και σε κρίσιμους τομείς υποδομών, όπως οι δημόσιες συγκοινωνίες, η εκπαίδευση, η δημοτική αυτοδιοίκηση και η κοινωνική ασφάλιση — θέσεις που παρέχουν πρόσβαση σε ευαίσθητες και προνομιακές πληροφορίες.


Τα κεντρικά γραφεία της τουρκικής υπηρεσίας πληροφοριών MIT στην Άγκυρα.

Η στρατηγική στρατολόγησης της MIT βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε έναν συνδυασμό πίεσης και ανταμοιβής. Στους πιθανούς πληροφοριοδότες συχνά προσφέρονται οικονομικά κίνητρα, προστασία για τα μέλη της οικογένειάς τους στην Τουρκία, ταχείες ταξιδιωτικές διευθετήσεις, επίλυση προσωπικών ή οικογενειακών ζητημάτων ή πρόσβαση σε επικερδείς κυβερνητικές συμβάσεις. Αντίθετα, όσοι αντιστέκονται μπορεί να αντιμετωπίσουν συγκαλυμμένες απειλές, αυθαίρετες ταξιδιωτικές απαγορεύσεις ή κατασκευασμένες ποινικές κατηγορίες.

Σε ακραίες περιπτώσεις, πηγές αναφέρουν ότι η MIT έχει οργανώσει την κράτηση ή τη φυλάκιση στοχοποιημένων ατόμων ως μέσο για να κάμψει την αντίστασή τους κατά τη διάρκεια της κράτησής τους.

Εκτός από την έναρξη εκστρατειών στρατολόγησης που στοχεύουν μέλη της διασποράς που επισκέπτονται την Τουρκία για διακοπές, η MIT επικεντρώνεται επίσης σε αντιφρονούντες που ζουν ήδη στην εξορία και φοβούνται την επιστροφή τους στην Τουρκία λόγω του κινδύνου παράνομης σύλληψης. Σε αυτούς περιλαμβάνονται μέλη του κινήματος Γκιουλέν - μιας ομάδας που επικρίνει τη διαφθορά της κυβέρνησης Ερντογάν και τους δεσμούς της κυβέρνησής του με ριζοσπαστικές ισλαμιστικές παρατάξεις: Κούρδους ακτιβιστές, αριστερούς πολιτικούς αντιπάλους, εξόριστους δημοσιογράφους και μέλη της θρησκευτικής μειονότητας των Αλεβιτών.

Σε μια ηχογραφημένη συνομιλία που κοινοποιήθηκε εμπιστευτικά στο Nordic Monitor, ένας πράκτορας της MIT προσπάθησε να στρατολογήσει ένα άτομο που συνδέεται με τον Γκιουλέν και ζει σε μια χώρα της Λατινικής Αμερικής. Ο πράκτορας υποσχέθηκε να αποσύρει όλες τις νομικές κατηγορίες στην Τουρκία και να εγγυηθεί ασφαλή διέλευση για να επισκεφθεί την οικογένεια, εάν ο στόχος συμφωνούσε να παράσχει πληροφορίες για άλλα μέλη του κινήματος.

Ένα παρόμοιο μοτίβο έχει παρατηρηθεί και με επικριτές στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική. Πηγές αναφέρουν ότι πράκτορες της MIT συχνά επικοινωνούν μέσω οικογενειακών ή αμοιβαίων επαφών, προσφέροντας αμνηστία σε αντάλλαγμα για τη συνεργασία. Η κυβέρνηση Ερντογάν θεωρεί πολλές από αυτές τις ομάδες της αντιπολίτευσης «απειλές για την εθνική ασφάλεια» και συστηματικά χαρακτηρίζει ειρηνικούς διαφωνούντες ως τρομοκράτες - μια κατηγορία που αμφισβητείται ευρέως από διεθνείς οργανισμούς ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δημοκρατικές κυβερνήσεις.

Οι επιθετικές επιχειρήσεις στρατολόγησης και κατασκοπείας της MIT έχουν σημάνει ανησυχία μεταξύ ξένων κυβερνήσεων, προκαλώντας αντιδράσεις και νομικές ενέργειες σε αρκετές χώρες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, πράκτορες της MIT και οι τοπικοί συνεργάτες τους έχουν συλληφθεί, κατηγορηθεί ή απελαθεί.

Παρά την αυξανόμενη διεθνή καταδίκη, η κυβέρνηση Ερντογάν δεν δείχνει σημάδια μείωσης των επιχειρήσεων πληροφοριών στο εξωτερικό. Αντίθετα, ο Πρόεδρος Ερντογάν έχει επανειλημμένα ορκιστεί να «κυνηγάει τρομοκράτες όπου κι αν βρίσκονται», χρησιμοποιώντας αυτή τη ρητορική για να δικαιολογήσει τις ολοένα και πιο επιθετικές δραστηριότητες πληροφοριών στο εξωτερικό.

Ο Ερντογάν χρησιμοποιεί συχνά εκφοβισμό για να διατηρήσει το καταπιεστικό του καθεστώς, αναπτύσσοντας την MIT για να ενσταλάξει φόβο στις ομάδες της αντιπολίτευσης.

Καθώς η MIT συνεχίζει να επεκτείνει την παγκόσμια παρουσία της, πολλές ξένες κυβερνήσεις αναγκάζονται να ενισχύσουν τις προσπάθειές τους για την καταπολέμηση της κατασκοπείας. Ωστόσο, τα βαθιά ριζωμένα δίκτυα της διασποράς της Τουρκίας, σε συνδυασμό με τον αυστηρό έλεγχο του Ερντογάν επί των κρατικών θεσμών, καθιστούν την λογοδοσία ολοένα και πιο αδύνατη. Χωρίς να υπάρχουν ουσιαστικοί έλεγχοι και ισορροπίες στην Τουρκία που να περιορίζουν την εξουσία του Ερντογάν, η MIT — η οποία αναφέρεται απευθείας στον πρόεδρο — φαίνεται να λειτουργεί με απόλυτη ατιμωρησία.

Πηγή: