Την Κυριακή 2 Οκτωβρίου 2022, 1.644.044 πολίτες, δηλαδή το 50% των 3,3 εκατομμυρίων εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους της Βοσνίας, προσήλθαν στις κάλπες προκειμένου να επιλέξουν τους αντιπροσώπους τους. Το εν λόγω ποσοστό παρουσιάζεται ελαφρώς μικρότερο σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές, παρόλο που η φετινή αναμέτρηση διεξήχθη εν μέσω ενός ιδιαίτερα δύσβατου πολιτικού τοπίου, με επίκεντρο την αυτονομιστική πολιτική του Σέρβου εκπροσώπου στην τριμελή προεδρία, Milorad Dodik.
Μέσα από ένα εξαιρετικά περίπλοκο εκλογικό σύστημα, οι ψηφοφόροι κλήθηκαν να αναδείξουν τόσο την τριμελή προεδρία, όσο και τους εκπροσώπους τους σε επίπεδο οντοτήτων και καντονίων, στην περίπτωση της Ομοσπονδίας της Β-Ε (FBiH). Αντίστοιχα, η αυτοδιοικούμενη και πολυεθνική περιφέρεια Brčko, στο πλαίσιο ενίσχυσης της σύμπνοιας μεταξύ των εθνοτήτων, κλήθηκε να εκλέξει τη Συνέλευση της Περιφέρειας.
Η προσέλευση στην περιφέρεια κινήθηκε ωστόσο στο 44%, αν και σύμφωνα και με τις δηλώσεις του Ύπατου Εκπροσώπου και Επόπτη της περιφέρειας Brčko, Jonathan Mennuti, η συμμετοχή των πολιτών στις εκλογές κρίνεται σημαντική για τη δημιουργία σύμπλευσης στα κρατικά ζητήματα μεταξύ των εθνοτήτων.
Η προσέλευση των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων από τη βοσνιακή διασπορά κινήθηκε επίσης λίγο χαμηλότερα από τις εκλογές του 2018, με 70.000 πολίτες που ζουν εκτός της Βοσνίας να έχουν δικαίωμα ψήφου. Μάλιστα, πραγματοποιήθηκε προσπάθεια μεταφοράς ψηφοφόρων που κατοικούν στην Ευρώπη και δεν έχουν εγγραφεί στους εκλογικούς καταλόγους, προκειμένου να ψηφίσουν στις περιοχές που είναι εγγεγραμμένοι στην Βοσνία.
Στην τριμελή προεδρία, ο Denos Becirovic (SDP) ηγείται ως εκπρόσωπος των Βόσνιων Μουσουλμάνων της χώρας με ποσοστό 57%, με τον Bakir Izatbegovic (SDA) να τον ακολουθεί με ποσοστό 37%. Αντίστοιχα, από την κροατική πλευρά αναδείχθηκε ο Zeljko Komsic (DF), με ποσοστό 54%, και δεύτερη η Borjana Kristo (HDZ BiH), με ποσοστό 45%. Τέλος, Σέρβα εκπρόσωπος είναι η Zeljka Cvijanovic (SNSD) με ποσοστό 52%, με τον Mirko Sarovic (SDS) να την ακολουθεί με 35%.
Η προσέλευση των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων από τη βοσνιακή διασπορά κινήθηκε επίσης λίγο χαμηλότερα από τις εκλογές του 2018, με 70.000 πολίτες που ζουν εκτός της Βοσνίας να έχουν δικαίωμα ψήφου. Μάλιστα, πραγματοποιήθηκε προσπάθεια μεταφοράς ψηφοφόρων που κατοικούν στην Ευρώπη και δεν έχουν εγγραφεί στους εκλογικούς καταλόγους, προκειμένου να ψηφίσουν στις περιοχές που είναι εγγεγραμμένοι στην Βοσνία.
Στην τριμελή προεδρία, ο Denos Becirovic (SDP) ηγείται ως εκπρόσωπος των Βόσνιων Μουσουλμάνων της χώρας με ποσοστό 57%, με τον Bakir Izatbegovic (SDA) να τον ακολουθεί με ποσοστό 37%. Αντίστοιχα, από την κροατική πλευρά αναδείχθηκε ο Zeljko Komsic (DF), με ποσοστό 54%, και δεύτερη η Borjana Kristo (HDZ BiH), με ποσοστό 45%. Τέλος, Σέρβα εκπρόσωπος είναι η Zeljka Cvijanovic (SNSD) με ποσοστό 52%, με τον Mirko Sarovic (SDS) να την ακολουθεί με 35%.
Τα προηγούμενα χρόνια χαρακτηρίστηκαν από μια εξαιρετικά προβληματική τριμελή προεδρία, με τη συνταγματικά απαιτούμενη ομοφωνία να μην επιτυγχάνεται σχεδόν ποτέ και τη χώρα να παραμένει σε πολιτικό αδιέξοδο για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Τα νέα πρόσωπα, σε συνδυασμό με την αποχώρηση του Milorad Dodik από την τριμελή προεδρία, διαμορφώνουν ένα συγκρατημένα αισιόδοξο τοπίο, αν και οι θέσεις του SNSD, ακόμα και χωρίς τον Dodik, παραμένουν σταθερές και φαίνεται πως υποστηρίζονται από τους Σέρβους της Βοσνίας.
Αξίζει να επισημανθεί πως ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας της Βοσνίας- Ερζεγοβίνης και οι δύο αντιπρόεδροι δεν εκλέγονται με άμεση εκλογή. Αρχικά, η Βουλή των Εθνοτήτων της FBiH, προτείνει υποψήφιους για την προεδρία και τις αντιπροεδρίες και στη συνέχεια η Βουλή των Αντιπροσώπων καλείται να επιβεβαιώσει αυτή την υποψηφιότητα μέσω εκλογής. Η διαδικασία ολοκληρώνεται με επιβεβαίωση του αποτελέσματος από την πλειοψηφία των αντιπροσώπων των τριών συστατικών εθνικών οντοτήτων στη Βουλή των Εθνοτήτων. Το ποσοστό συμμετοχής στην Ομοσπονδία ανήλθε στο 48% δηλαδή χαμηλότερα από το αντίστοιχο στην RS που κυμάνθηκε στο 53%.
Ο πρώην Σέρβος εκπρόσωπος της Τριμελούς Προεδρίας και νυν υποψήφιος για την προεδρία της RS για φέτος, Milorad Dodik, κατέκτησε το 48.3% των ψήφων και νίκησε τις εκλογές . Ο Dodik, γνωστός για τις δηλώσεις του που συχνά αποσκοπούν σε φαλκίδευση των δημοκρατικών αξιών, έχει αναφερθεί πολλάκις στην αυτονόμηση της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας (RS) με σκοπό την ένωσή της με τη γειτονική Σερβία, προκαλώντας αναταραχές στο εσωτερικό της χώρας του. Ωστόσο, οι Σερβοβόσνιοι φαίνεται πως συμμερίζονται τις θέσεις του ή/και τον εμπιστεύονται καθώς για ακόμα μια φορά κατάφερε να είναι στα πράγματα της Βοσνίας, γεγονός που απειλεί την δημοκρατική σταθερότητα για ακόμα μια φορά.
Αξίζει να επισημανθεί πως ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας της Βοσνίας- Ερζεγοβίνης και οι δύο αντιπρόεδροι δεν εκλέγονται με άμεση εκλογή. Αρχικά, η Βουλή των Εθνοτήτων της FBiH, προτείνει υποψήφιους για την προεδρία και τις αντιπροεδρίες και στη συνέχεια η Βουλή των Αντιπροσώπων καλείται να επιβεβαιώσει αυτή την υποψηφιότητα μέσω εκλογής. Η διαδικασία ολοκληρώνεται με επιβεβαίωση του αποτελέσματος από την πλειοψηφία των αντιπροσώπων των τριών συστατικών εθνικών οντοτήτων στη Βουλή των Εθνοτήτων. Το ποσοστό συμμετοχής στην Ομοσπονδία ανήλθε στο 48% δηλαδή χαμηλότερα από το αντίστοιχο στην RS που κυμάνθηκε στο 53%.
Ο πρώην Σέρβος εκπρόσωπος της Τριμελούς Προεδρίας και νυν υποψήφιος για την προεδρία της RS για φέτος, Milorad Dodik, κατέκτησε το 48.3% των ψήφων και νίκησε τις εκλογές . Ο Dodik, γνωστός για τις δηλώσεις του που συχνά αποσκοπούν σε φαλκίδευση των δημοκρατικών αξιών, έχει αναφερθεί πολλάκις στην αυτονόμηση της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας (RS) με σκοπό την ένωσή της με τη γειτονική Σερβία, προκαλώντας αναταραχές στο εσωτερικό της χώρας του. Ωστόσο, οι Σερβοβόσνιοι φαίνεται πως συμμερίζονται τις θέσεις του ή/και τον εμπιστεύονται καθώς για ακόμα μια φορά κατάφερε να είναι στα πράγματα της Βοσνίας, γεγονός που απειλεί την δημοκρατική σταθερότητα για ακόμα μια φορά.
Δεύτερη τερμάτισε, με ποσοστό 43.2%, η Jelena Trivic, η οποία στην προεκλογική της εκστρατεία έκανε λόγο για την «οικοδόμηση» ενός νέου αύριο για τη Βοσνία – Ερζεγοβίνη, για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και τις προοπτικές μείωσης της μετανάστευσης νέων της χώρας. Άξιο αναφοράς είναι το γεγονός πως η εν θέματι πολιτικός προέρχεται από το Party of Democratic Progress (PDP), κέντρο-δεξιό κόμμα το οποίο ιδρύθηκε το 1999. Βασικές πολιτικές του δεσμεύσεις συνιστούν η προστασία της συνταγματικής θέσης της Δημοκρατίας Σέρπσκα, ο σεβασμός της συνταγματικής τάξης της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης βάσει συμφωνιών και συμβιβασμών και η προστασία της συνταγματικής αρμοδιότητας στον τομέα της ασφάλειας και των εσωτερικών υποθέσεων.
Τα ανωτέρω ποσοστά μέχρι την τελευταία στιγμή αμφισβητούνταν από αμφότερους τους υποψηφίους, γεγονός που κατέστησε την καταμέτρηση των ψήφων δύσκολη, δυσχαιρένοντας έτσι τις δημοκρατικές διαδικασίες. Συγκεκριμένα, ένω η υποψήφια του PDP φαινόταν να βρίσκεται υψηλότερα, το ίδιο το SNSD ανακοίνωνε ποσοστά στα οποία ο Dodik επικρατούσε με μικρή διαφορά. Αντίστοιχα, ενώ η Κεντρική Επιτροπή (CEC) ανακοίνωσε πως το SNSD βρίσκεται μπροστά, η Trivic αμφισβήτησε το αποτέλεσμα και υποστήριξε πως 30.000 ψηφοι, όσο περίπου και η διαφορά τους τη στιγμή εκείνη, ήταν νωθευμένοι.
Αν και οι εκλογικές αναμετρήσεις ολοκληρώθηκαν, εύκολα εντοπίζονται δημοκρατικά κενά στην εκλογική διαδικασία. Το πρώτο αφορά στην εκπροσώπηση του κροατικού πληθυσμού της Ομοσπονδίας της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης, ο οποίος υπολείπεται αριθμητικά του βοσνιακού (70.40% Βόσνιοι, 22.44% Κροάτες και 2.55% Σέρβοι). Δεδομένου, λοιπόν, ότι τα δύο μέλη της τριπλής προεδρίας εξελέγησαν από την Ομοσπονδία, καθίσταται σαφές πως η ψήφος των Κροατών είναι συγκριτικά αδύναμη, γεγονός που στο παρελθόν έχει δημιουργήσει σοβαρά ζητήματα πολιτικής αστάθειας.
Τα ανωτέρω ποσοστά μέχρι την τελευταία στιγμή αμφισβητούνταν από αμφότερους τους υποψηφίους, γεγονός που κατέστησε την καταμέτρηση των ψήφων δύσκολη, δυσχαιρένοντας έτσι τις δημοκρατικές διαδικασίες. Συγκεκριμένα, ένω η υποψήφια του PDP φαινόταν να βρίσκεται υψηλότερα, το ίδιο το SNSD ανακοίνωνε ποσοστά στα οποία ο Dodik επικρατούσε με μικρή διαφορά. Αντίστοιχα, ενώ η Κεντρική Επιτροπή (CEC) ανακοίνωσε πως το SNSD βρίσκεται μπροστά, η Trivic αμφισβήτησε το αποτέλεσμα και υποστήριξε πως 30.000 ψηφοι, όσο περίπου και η διαφορά τους τη στιγμή εκείνη, ήταν νωθευμένοι.
Αν και οι εκλογικές αναμετρήσεις ολοκληρώθηκαν, εύκολα εντοπίζονται δημοκρατικά κενά στην εκλογική διαδικασία. Το πρώτο αφορά στην εκπροσώπηση του κροατικού πληθυσμού της Ομοσπονδίας της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης, ο οποίος υπολείπεται αριθμητικά του βοσνιακού (70.40% Βόσνιοι, 22.44% Κροάτες και 2.55% Σέρβοι). Δεδομένου, λοιπόν, ότι τα δύο μέλη της τριπλής προεδρίας εξελέγησαν από την Ομοσπονδία, καθίσταται σαφές πως η ψήφος των Κροατών είναι συγκριτικά αδύναμη, γεγονός που στο παρελθόν έχει δημιουργήσει σοβαρά ζητήματα πολιτικής αστάθειας.
Πράγματι, μόλις ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα των εκλογών, οι βουλευτές του κροατικού αντιπολιτευτικού κόμματος MOST ζήτησαν να κηρυχθεί persona non grata ο Zeljko Komsic στην Κροατία, λόγω του σφετερισμού των δικαιωμάτων των Κροατών της BiH και της παράνομης τοποθέτησής του ως εκπροσώπου τους, χωρίς να κατέχει την πλειοψηφία των ψήφων.
Το δεύτερο πρόβλημα δημοκρατίας της διαδικασίας αφορά στη στέρηση του δικαιώματος του «εκλέγεσθαι» σε Σέρβους υποψήφιους στην Ομοσπονδία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και σε Κροάτες ή Βόσνιους στη Σερβική Δημοκρατία αντίστοιχα. Η αδυναμία να λάβουν ενεργό ρόλο και αρμοδιότητες στο πολιτικό γίγνεσθαι της χώρας τους αποδεικνύει τόσο την πολυπλοκότητα του εκλογικού συστήματος της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης, όσο και τη διατήρηση δυσλειτουργικών δημοκρατικών μηχανισμών στις δύο οντότητες.
Τήρηση των δημοκρατικών διαδικασιών και περιστατικά νοθείας
Η εκλογική διαδικασία εν γένει χαρακτηρίστηκε ομαλή, με την πλειοψηφία των εκλογικών κέντρων να μην αναφέρουν παραβιάσεις της διαδικασίας. Παρά ταύτα, δεν έμεινε ακηλίδωτη από προβληματικά για την αξιοπιστία της περιστατικά. Αναφορά σε ανωμαλίες της εκλογικής διαδικασίας έγιναν αρχικά από τον πρόεδρο της Κεντρικής Εκλογικής Επιτροπής, Suad Arnautović. Ειδικότερα, αναφέρθηκε σε σημαντικές καθυστερήσεις που σημειώθηκαν σε τουλάχιστον 12 εκλογικά κέντρα ανά τη χώρα. Αυτές αποδόθηκαν σε έλλειψη ετοιμότητας και καθυστέρηση των μελών των εφορευτικών επιτροπών, προβλήματα τα οποία, όπως δήλωσε, αποτελούν κοινό τόπο με τις εκλογές του 2018. Τέλος, εξέφρασε προβληματισμούς για την αξιοπιστία των μελών των εφορευτικών επιτροπών.
Αν και τα επίπεδα ασφάλειας των εκλογών χαρακτηρίστηκαν εν γένει ικανοποιητικά, μέχρι και τις 11 το πρωί (τοπική ώρα), αναφέρθηκαν τουλάχιστον εννέα περιστατικά, εκ των οποίων μια εγκληματική πράξη στην RS και δύο περιστατικά διατάραξης της δημόσιας τάξης στην FBiH. Μάλιστα, τρεις περιπτώσεις αφορούσαν σωματική επίθεση. Τα θύματα ήταν: μέλος της εφορευτικής επιτροπής στην πόλη Marjanovac, παρατηρητής του OSCE σε εκλογικό κέντρο στο Doboj, καθώς και πρόεδρος εφορευτικής επιτροπής σε εκλογικό κέντρο στα βόρεια του Mostar.
Επιπλέον, δεν έλειψαν και περιστατικά απόπειρας νοθείας και στρέβλωσης του εκλογικού αποτελέσματος. Μέχρι τις 14:30 είχαν καταγραφεί τουλάχιστον 65 σοβαρές παραβάσεις του Εκλογικού Νόμου από παρατηρητές της ομάδας Coalition «Under Scrutiny». Μεταξύ αυτών, σε δύο περιπτώσεις, τα ψηφοδέλτια δεν σφραγίζονταν σωστά, με συνέπεια να ενέχει ο κίνδυνος να τεθούν εκτός τελικής καταμέτρησης. Ακόμη, καταγγελίες και μαρτυρίες των ψηφοφόρων κάνουν λόγο για «πίεση» ή εκφοβισμό που τους ασκήθηκε κατά τη διαδικασία κατάθεσης του ψηφοδελτίου τους, καθώς και για σφραγισμένα προσυμπληρωμένα ψηφοδέλτια που είχαν τοποθετηθεί παράτυπα στις κάλπες.
Η λίστα συνεχίζεται, με τις ενστάσεις που κατατέθηκαν να αναφέρουν ακόμα και περιστατικά άσκησης του εκλογικού δικαιώματος χωρίς επίδειξη των αντιστοιχων εγγράφων ταυτοποίησης (!). Τέλος, σε τουλάχιστον 10 εκλογικά κέντρα παρατηρήθηκαν και περιστατικά λανθασμένων καταγραφών στους εκλογικούς καταλόγους, καθώς και μη τήρηση των προβλεπόμενων διαδικασιών για την παροχή βοήθειας σε άτομα με ειδικές ανάγκες ή αναλφαβητισμό. Ο οργανισμός «Συμμαχία για Ελεύθερες και Δίκαιες Εκλογές» (“Pod Lupom”) κατέγραψε τουλάχιστον 73 σοβαρές παραβιάσεις μέχρι τις 16:30, όταν η προσέλευση κυμαινόταν στο 40%.
Επισημάνσεις διεθνών παρατηρητών
Ο OSCE, μέσω της αποστολής διεθνών παρατηρητών για τις εκλογές στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, δημοσίευσε μια προσωρινή αναφορά του πριν τις εκλογές του Οκτωβρίου, στην οποία σχολίασε την κατάσταση στη χώρα. Έμφαση δόθηκε στο συνεχές πολιτικό αδιέξοδο και στις αποτυχημένες διαπραγματεύσεις για πολιτική συμφωνία, με στόχο τροποποιήσεις επί του συνόλου του Εκλογικού Νόμου και του Συντάγματος. Το Γραφείο του Ύπατου Εκπροσώπου παρουσίασε τις σχετικές τροποποιήσεις, οι οποίες συμπεριέλαβαν τον ορισμό της ρητορικής μίσους, απαγόρευσαν την κατάχρηση διοικητικών πηγών και αύξησαν τις παραβάσεις που σχετίζονται με τις εκλογές.
Αρμοδιότητα του Ύπατου Εκπροσώπου στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Christian Schmidt, είναι η επιτήρηση της πολιτικής εφαρμογής της συμφωνίας ειρήνης (Συμφωνία Dayton) του 1995. Με το κλείσιμο της κάλπης, χρησιμοποίησε τις δυνατότητες που απορρέουν από τη Συμφωνία ώστε να επιβάλλει αλλαγές στον εκλογικό νόμο της χώρας. Η νέα αυτή παρέμβαση, εκτός από μεταβολές στον εκλογικό νόμο της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, με αύξηση του αριθμού των αντιπροσώπων στη Βουλή του Λαού της ομοσπονδιακής οντότητας, αφορά και τον τρόπο που αυτοί επιλέγονται. Επίσης, οι αλλαγές ορίζουν την καταληκτική ημερομηνία για το σχηματισμό κυβέρνησης μετά τις εκλογές, ενώ εμπεριέχουν και μέτρα διασφάλισης της λειτουργικότητας της Βοσνιακής και Κροατικής ομοσπονδιακής οντότητας.
Το δεύτερο πρόβλημα δημοκρατίας της διαδικασίας αφορά στη στέρηση του δικαιώματος του «εκλέγεσθαι» σε Σέρβους υποψήφιους στην Ομοσπονδία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και σε Κροάτες ή Βόσνιους στη Σερβική Δημοκρατία αντίστοιχα. Η αδυναμία να λάβουν ενεργό ρόλο και αρμοδιότητες στο πολιτικό γίγνεσθαι της χώρας τους αποδεικνύει τόσο την πολυπλοκότητα του εκλογικού συστήματος της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης, όσο και τη διατήρηση δυσλειτουργικών δημοκρατικών μηχανισμών στις δύο οντότητες.
Τήρηση των δημοκρατικών διαδικασιών και περιστατικά νοθείας
Η εκλογική διαδικασία εν γένει χαρακτηρίστηκε ομαλή, με την πλειοψηφία των εκλογικών κέντρων να μην αναφέρουν παραβιάσεις της διαδικασίας. Παρά ταύτα, δεν έμεινε ακηλίδωτη από προβληματικά για την αξιοπιστία της περιστατικά. Αναφορά σε ανωμαλίες της εκλογικής διαδικασίας έγιναν αρχικά από τον πρόεδρο της Κεντρικής Εκλογικής Επιτροπής, Suad Arnautović. Ειδικότερα, αναφέρθηκε σε σημαντικές καθυστερήσεις που σημειώθηκαν σε τουλάχιστον 12 εκλογικά κέντρα ανά τη χώρα. Αυτές αποδόθηκαν σε έλλειψη ετοιμότητας και καθυστέρηση των μελών των εφορευτικών επιτροπών, προβλήματα τα οποία, όπως δήλωσε, αποτελούν κοινό τόπο με τις εκλογές του 2018. Τέλος, εξέφρασε προβληματισμούς για την αξιοπιστία των μελών των εφορευτικών επιτροπών.
Αν και τα επίπεδα ασφάλειας των εκλογών χαρακτηρίστηκαν εν γένει ικανοποιητικά, μέχρι και τις 11 το πρωί (τοπική ώρα), αναφέρθηκαν τουλάχιστον εννέα περιστατικά, εκ των οποίων μια εγκληματική πράξη στην RS και δύο περιστατικά διατάραξης της δημόσιας τάξης στην FBiH. Μάλιστα, τρεις περιπτώσεις αφορούσαν σωματική επίθεση. Τα θύματα ήταν: μέλος της εφορευτικής επιτροπής στην πόλη Marjanovac, παρατηρητής του OSCE σε εκλογικό κέντρο στο Doboj, καθώς και πρόεδρος εφορευτικής επιτροπής σε εκλογικό κέντρο στα βόρεια του Mostar.
Επιπλέον, δεν έλειψαν και περιστατικά απόπειρας νοθείας και στρέβλωσης του εκλογικού αποτελέσματος. Μέχρι τις 14:30 είχαν καταγραφεί τουλάχιστον 65 σοβαρές παραβάσεις του Εκλογικού Νόμου από παρατηρητές της ομάδας Coalition «Under Scrutiny». Μεταξύ αυτών, σε δύο περιπτώσεις, τα ψηφοδέλτια δεν σφραγίζονταν σωστά, με συνέπεια να ενέχει ο κίνδυνος να τεθούν εκτός τελικής καταμέτρησης. Ακόμη, καταγγελίες και μαρτυρίες των ψηφοφόρων κάνουν λόγο για «πίεση» ή εκφοβισμό που τους ασκήθηκε κατά τη διαδικασία κατάθεσης του ψηφοδελτίου τους, καθώς και για σφραγισμένα προσυμπληρωμένα ψηφοδέλτια που είχαν τοποθετηθεί παράτυπα στις κάλπες.
Η λίστα συνεχίζεται, με τις ενστάσεις που κατατέθηκαν να αναφέρουν ακόμα και περιστατικά άσκησης του εκλογικού δικαιώματος χωρίς επίδειξη των αντιστοιχων εγγράφων ταυτοποίησης (!). Τέλος, σε τουλάχιστον 10 εκλογικά κέντρα παρατηρήθηκαν και περιστατικά λανθασμένων καταγραφών στους εκλογικούς καταλόγους, καθώς και μη τήρηση των προβλεπόμενων διαδικασιών για την παροχή βοήθειας σε άτομα με ειδικές ανάγκες ή αναλφαβητισμό. Ο οργανισμός «Συμμαχία για Ελεύθερες και Δίκαιες Εκλογές» (“Pod Lupom”) κατέγραψε τουλάχιστον 73 σοβαρές παραβιάσεις μέχρι τις 16:30, όταν η προσέλευση κυμαινόταν στο 40%.
Επισημάνσεις διεθνών παρατηρητών
Ο OSCE, μέσω της αποστολής διεθνών παρατηρητών για τις εκλογές στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, δημοσίευσε μια προσωρινή αναφορά του πριν τις εκλογές του Οκτωβρίου, στην οποία σχολίασε την κατάσταση στη χώρα. Έμφαση δόθηκε στο συνεχές πολιτικό αδιέξοδο και στις αποτυχημένες διαπραγματεύσεις για πολιτική συμφωνία, με στόχο τροποποιήσεις επί του συνόλου του Εκλογικού Νόμου και του Συντάγματος. Το Γραφείο του Ύπατου Εκπροσώπου παρουσίασε τις σχετικές τροποποιήσεις, οι οποίες συμπεριέλαβαν τον ορισμό της ρητορικής μίσους, απαγόρευσαν την κατάχρηση διοικητικών πηγών και αύξησαν τις παραβάσεις που σχετίζονται με τις εκλογές.
Αρμοδιότητα του Ύπατου Εκπροσώπου στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Christian Schmidt, είναι η επιτήρηση της πολιτικής εφαρμογής της συμφωνίας ειρήνης (Συμφωνία Dayton) του 1995. Με το κλείσιμο της κάλπης, χρησιμοποίησε τις δυνατότητες που απορρέουν από τη Συμφωνία ώστε να επιβάλλει αλλαγές στον εκλογικό νόμο της χώρας. Η νέα αυτή παρέμβαση, εκτός από μεταβολές στον εκλογικό νόμο της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, με αύξηση του αριθμού των αντιπροσώπων στη Βουλή του Λαού της ομοσπονδιακής οντότητας, αφορά και τον τρόπο που αυτοί επιλέγονται. Επίσης, οι αλλαγές ορίζουν την καταληκτική ημερομηνία για το σχηματισμό κυβέρνησης μετά τις εκλογές, ενώ εμπεριέχουν και μέτρα διασφάλισης της λειτουργικότητας της Βοσνιακής και Κροατικής ομοσπονδιακής οντότητας.
Παράλληλα, οι μεταβολές που ανακοίνωσε ο Schmidt στο Σύνταγμα της Ομοσπονδίας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, εξασφαλίζουν τη σωστή λειτουργία του συνταγματικού δικαστηρίου και τη διαδικασία επιλογής των δικαστών. Η Πρεσβεία των ΗΠΑ στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη σχολίασε άμεσα και θετικά την κίνηση του Ύπατου Εκπροσώπου, εκφράζοντας ότι αυτή «στοχεύει στη σταθερότητα και λειτουργικότητα» της χώρας, ενώ τόνισε ότι «αυτή η πράξη ήταν επιτακτική και απαραίτητη».
Μετά την ολοκλήρωση της εκλογικής διαδικασίας, ο Schmidt δήλωσε χαρακτηριστικά, ότι έλαβε δύο αποφάσεις για τη σωστή λειτουργία και την έγκαιρη εφαρμογή των εκλογικών αποτελεσμάτων, τις οποίες ανακοίνωσε μέσω ενός εγγράφου που αποκάλεσε «πακέτο λειτουργικότητας». Οι αποφάσεις σχετίζονται με τις διαδικασίες σύστασης κυβέρνησης και κυβέρνησης συνασπισμού.
Μετά την ολοκλήρωση της εκλογικής διαδικασίας, ο Schmidt δήλωσε χαρακτηριστικά, ότι έλαβε δύο αποφάσεις για τη σωστή λειτουργία και την έγκαιρη εφαρμογή των εκλογικών αποτελεσμάτων, τις οποίες ανακοίνωσε μέσω ενός εγγράφου που αποκάλεσε «πακέτο λειτουργικότητας». Οι αποφάσεις σχετίζονται με τις διαδικασίες σύστασης κυβέρνησης και κυβέρνησης συνασπισμού.
Συγκεκριμένα, σε γράμμα του απευθυνόμενος στους πολίτες της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, έγραψε: «Στους ψηφοφόρους, σε εσάς, θέλω να πω ότι, ενώ βρισκόσαστε στις κάλπες και ψηφίζατε, πήρα κάποιες αποφάσεις για να βεβαιώσω ότι η ψήφος σας μέτρησε και ότι η δημοκρατική σας βούληση έγινε σεβαστή. Έχετε δείξει την υπευθυνότητά σας ψηφίζοντας δημοκρατικά. Τώρα, η εκλογική σας επιθυμία θα πρέπει να αναγνωριστεί».
Οι φετινές εκλογές στην Βοσνία-Ερζεγοβίνη είχαν ήδη χαρακτηριστεί προεκλογικά ως υψίστης σημασίας για το πολιτικό μέλλον της χώρας. Τα πρόσωπα της τριμελούς προεδρίας άλλαξαν και για πρώτη φορά έχουμε γυναικεία εκπροσώπηση και νέα πρόσωπα. Η υπακοή στις πολιτικές αποφάσεις θα είναι το επόμενο διάστημα το στοίχημα για τους υποψήφιους, καθώς η έλλειψη ομοφωνίας οδηγεί σε πολιτική αστάθεια.
Οι φετινές εκλογές στην Βοσνία-Ερζεγοβίνη είχαν ήδη χαρακτηριστεί προεκλογικά ως υψίστης σημασίας για το πολιτικό μέλλον της χώρας. Τα πρόσωπα της τριμελούς προεδρίας άλλαξαν και για πρώτη φορά έχουμε γυναικεία εκπροσώπηση και νέα πρόσωπα. Η υπακοή στις πολιτικές αποφάσεις θα είναι το επόμενο διάστημα το στοίχημα για τους υποψήφιους, καθώς η έλλειψη ομοφωνίας οδηγεί σε πολιτική αστάθεια.
Ταυτόχρονα, η παραμονή του Milorad Dodik στις πολιτικές αποφάσεις της RS από διαφορετικό αξίωμα είναι ένα από τα ανησυχητικότερα γεγονότα καθώς ο Σερβοβόσνιος πολιτικός είχε πολλάκις παρακωλύσει την δημοκρατική διαδικασία σε επίπεδο τριμελούς προεδρίας. Η επόμενη μέρα βρίσκει την Βοσνία με νέα πρόσωπα αλλά με παλιά προβλήματα τα οποία θα κληθεί να επιλύσει άμεσα, με την ίδια τη βασισμένη στη Συμφωνία του Dayton βιωσιμότητα του κράτους να αμφισβητείται σταθερά.
Συντακτική Oμάδα Parousiaste
.gif)
.gif)
0 Σχόλια