Βοσνία-Ερζεγοβίνη: Οργή των ΗΠΑ για την διαχείριση κρατικής αμυντικής βιομηχανίας Pretis

 

Έντονη δυσαρέσκεια και σαφή προειδοποιητικά μηνύματα εκφράζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες προς την κυβέρνηση της Ομοσπονδίας Βοσνίας-Ερζεγοβίνης αναφορικά με τη διαχείριση της κρατικής αμυντικής βιομηχανίας Pretis, όπου η αμερικανική εταιρεία Regulus διατηρεί μερίδιο ιδιοκτησίας 41,5%.

Η δυσαρέσκεια των Αμερικανών κορυφώθηκε στα μέσα Ιουνίου με δύο ιδιαίτερα αυστηρές επιστολές: η πρώτη υπογράφεται από τον πρώην Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο και απευθύνεται στον πρωθυπουργό Nermin Nikšić, ενώ η δεύτερη προέρχεται από τον ίδιο τον ιδιοκτήτη της Regulus, Will Somerindyke, και απευθύνεται στον αρμόδιο υπουργό Vedran Lakić.

Η Pretis στο Επίκεντρο Αμερικανικών Στρατηγικών Συμφερόντων

Η Pretis, όπως και η Binas, αποτελεί βασικό κρίκο στην παγκόσμια αλυσίδα παραγωγής πυρομαχικών, την οποία οι ΗΠΑ θεωρούν κρίσιμη λόγω των αυξανόμενων γεωπολιτικών εντάσεων. Ο πλειοψηφικός έλεγχος της εταιρείας παραμένει στα χέρια της κυβέρνησης της Ομοσπονδίας, ωστόσο η Regulus απαιτεί πιο ενεργό ρόλο στη διοίκηση, επικαλούμενη ανεπάρκεια, αδιαφάνεια και ενδεχόμενη διαφθορά.

Σύμφωνα με πληροφορίες του Klix.ba, η αμερικανική πλευρά είχε επανειλημμένα εκφράσει ενστάσεις και αιτήματα για αντικατάσταση της διοίκησης, με αποτέλεσμα την απόλυση της πρώην διευθύντριας Almira Zulić και τον διορισμό του Ajdin Kupus. Ωστόσο, η Regulus επιμένει στον διορισμό και άλλων διευθυντικών στελεχών – συγκεκριμένα οικονομικού και λειτουργικού διευθυντή – ώστε να διασφαλιστεί η αποδοτικότητα και διαφάνεια της εταιρείας.

Επιστολή-Καμπανάκι από τον Μάικ Πομπέο

Στις 16 Ιουνίου, ο Νίκσιτς έλαβε επίσημη επιστολή από το αμερικανικό δικηγορικό γραφείο Torridon, υπογεγραμμένη από τον Πομπέο και τον William Barr, πρώην Γενικό Εισαγγελέα των ΗΠΑ, εξ ονόματος του ιδιοκτήτη της Regulus. Στην επιστολή γίνεται λόγος για συστηματική άρνηση της Pretis να παρέχει βασικές οικονομικές πληροφορίες, εμποδίζοντας εξωτερικό έλεγχο και απομακρύνοντας τη διοίκηση από κάθε έννοια διαφάνειας.

Η παρέμβαση Πομπέο φέρει ιδιαίτερη βαρύτητα, καθώς ο ίδιος μόλις είχε ενταχθεί στο γραφείο Torridon και η επιστολή εκφράζει όχι μόνο επιχειρηματική, αλλά και γεωπολιτική ανησυχία. Όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά:

«Τα ζητήματα αυτά έχουν στρατηγικές και εμπορικές επιπτώσεις στις σχέσεις ΗΠΑ - Βοσνίας».

Σκληρή Επιστολή Somerindyke με Καταγγελίες για Κακοδιαχείριση

Δέκα ημέρες αργότερα, ο Somerindyke στέλνει νέα επιστολή στον υπουργό Lakić, με την οποία κλιμακώνει τη ρητορική, προειδοποιώντας για διεθνείς συνέπειες και ερευνών. Ο ιδιοκτήτης της Regulus κατηγορεί ανοιχτά την κυβέρνηση για ανικανότητα και διαφθορά, επισημαίνοντας ότι η Pretis έχει παραλάβει προκαταβολές άνω των 100 εκατομμυρίων δολαρίων για συμβάσεις με τις ΗΠΑ, αλλά έχει παραδώσει μόλις το 25% των προϊόντων.

«Η Pretis έχει ξεμείνει από χρήματα. Τα κεφάλαια έχουν αναδιανεμηθεί αλλού. Υπάρχουν πάνω από 40 συμβάσεις σε εκκρεμότητα», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Παράλληλα, ο Somerindyke ισχυρίζεται ότι η κυβέρνηση αρνείται την πρόσβαση σε εσωτερικές οικονομικές εκθέσεις και επιχειρεί να αλλοιώσει τη σύνθεση του διοικητικού συμβουλίου ώστε να αποδυναμώσει την επιρροή της Regulus.

Απειλές για Κυρώσεις και Διεθνή Εμπλοκή

Η επιστολή περιέχει ακόμη και προειδοποίηση για επικείμενες ενέργειες από πλευράς των αμερικανικών αρχών. Ο Somerindyke δηλώνει ότι έχει ήδη ενημερώσει το Υπουργείο Άμυνας, το Υπουργείο Εξωτερικών, το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας, και την Αντιπροεδρία των ΗΠΑ, προαναγγέλλοντας συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ για έρευνες.

«Οι ενέργειές σας υποδηλώνουν προσπάθεια συγκάλυψης παρατυπιών. Αν συνεχίσετε να αρνείστε τη διαφάνεια, δεν θα είμαστε πλέον οι μόνοι που θα την απαιτήσουμε», αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Αύξηση Κερδών – Κλιμάκωση Τριβών

Παρά την εντυπωσιακή αύξηση των κερδών της Pretis το 2024  η είσοδος της Regulus στη μετοχική σύνθεση συνοδεύτηκε από βαθιά κρίση εμπιστοσύνης. Οι επανειλημμένες εκκλήσεις για εξωτερικό έλεγχο (με προτεινόμενο τον οίκο Deloitte) παραμένουν ανεφάρμοστες, ενώ η εμπλοκή κορυφαίων Αμερικανών αξιωματούχων υπογραμμίζει τη σοβαρότητα της υπόθεσης.

Το ζήτημα ενδέχεται να αποκτήσει και πολιτικές διαστάσεις, ενώ ήδη διαφαίνεται εμπλοκή αμερικανικών θεσμών με ενδεχόμενο επιβολής διπλωματικών ή οικονομικών κυρώσεων.

Η υπόθεση Pretis αποκαλύπτει το ευρύτερο αμερικανικό ενδιαφέρον για τη σταθερότητα της αμυντικής βιομηχανίας στα Δυτικά Βαλκάνια, αλλά και την αυξανόμενη ανησυχία για το επενδυτικό περιβάλλον στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Οι επόμενοι μήνες αναμένονται κρίσιμοι, με τις εξελίξεις να παρακολουθούνται στενά από Ουάσινγκτον και Σεράγεβο.

Επισημαίνεται ότι τo 2024 τα έσοδα ανήλθαν στα 4 εκατομμύρια Euro καθαρο κέρδος 2, 5 εκατομμύρια Εuro, ενω οι εργαζομενοι ανήλθαν στους 506.

Πηγή: .klix.ba