Βοσνία-Ερζεγοβίνη: 30 χρόνια από τη Σρεμπρένιτσα-Ημέρα Μνήμης για τη ματωμένη κληρονομιά της Ευρώπης

Συμπληρώνονται φέτος 30 χρόνια από τη γενοκτονία στη Σρεμπρένιτσα, το μοναδικό γεγονός που αναγνωρίστηκε επισήμως ως γενοκτονία στην Ευρώπη μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σε πολλές πόλεις της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, της Ευρώπης και του κόσμου οργανώνονται σήμερα τελετές μνήμης για τα περισσότερα από 8.000 θύματα — Βόσνιους Μουσουλμάνους που σφαγιάστηκαν τον Ιούλιο του 1995 από σερβικές δυνάμεις της Βοσνίας.

Η κεντρική τελετή πραγματοποιείται στο Μνημειακό Κέντρο του Potočari στην ανατολική Βοσνία, όπου φέτος ενταφιάζονται τα λείψανα επτά θυμάτων που ταυτοποιήθηκαν πρόσφατα — ο νεότερος ήταν 19 ετών, ο γηραιότερος 67. Η ετήσια «Πορεία της Ειρήνης» από το Nezuk στη Σρεμπρένιτσα, που αναπαριστά την αντίστροφη πορεία διαφυγής των θυμάτων, συγκέντρωσε χιλιάδες συμμετέχοντες από την περιοχή και το εξωτερικό.

Παράλληλα, στην έδρα του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη πραγματοποιήθηκε φέτος η πρώτη επίσημη εκδήλωση μνήμης, μετά την περσινή απόφαση να θεσμοθετηθεί η 11η Ιουλίου ως Διεθνής Ημέρα Μνήμης για τη Σρεμπρένιτσα. Αντίστοιχες εκδηλώσεις γίνονται στο Λονδίνο, τη Βιέννη, το Σεντ Λούις και άλλες πόλεις.

Από τη Σερβία, ο πρόεδρος Aleksandar Vučić εξέφρασε συλλυπητήρια στις οικογένειες των θυμάτων, δηλώνοντας: «Δεν μπορούμε να αλλάξουμε το παρελθόν, αλλά πρέπει να αλλάξουμε το μέλλον. Είμαι περήφανος που το 2015 πήγα στο Potočari για να τιμήσω τα θύματα». Ο Vučić σημείωσε ότι δέχθηκε τότε επιθέσεις και συνεχίζει να δέχεται επικρίσεις, υποστηρίζοντας πως αυτές συνδέονται με την εικόνα μιας Σερβίας που θέλει να προοδεύσει χωρίς αδιάκριτες συγγνώμες.

Η κυβέρνηση της Ομοσπονδίας Βοσνίας-Ερζεγοβίνης έχει ανακηρύξει επισήμως την 11η Ιουλίου ως Ημέρα Πένθους, με σημαίες μεσίστιες, ακύρωση ψυχαγωγικών εκδηλώσεων και προσαρμογή του τηλεοπτικού προγράμματος. Σκοπός, όπως τονίζεται, είναι η έκφραση συλλυπητηρίων, η διατήρηση της μνήμης και η ενίσχυση της παιδείας για ειρήνη και συνύπαρξη.

Η γενοκτονία του 1995 διαπράχθηκε από δυνάμεις της Republika Srpska υπό τις διαταγές των Radovan Karadžić και Ratko Mladić, οι οποίοι καταδικάστηκαν σε ισόβια από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης. Μέχρι σήμερα, έχουν εντοπιστεί πάνω από 6.700 θύματα, ενώ περίπου 1.000 παραμένουν αγνοούμενα. Στον χώρο του μνημείου εκτίθενται προσωπικά τους αντικείμενα, σε μια διαρκή υπενθύμιση του εγκλήματος. Συνολικά, τουλάχιστον 47 άτομα έχουν καταδικαστεί σε περισσότερα από 700 χρόνια φυλάκισης για τα εγκλήματα στη Σρεμπρένιτσα.

Παρά τα αδιαμφισβήτητα στοιχεία και τις καταδίκες διεθνών και εθνικών δικαστηρίων, μεγάλο μέρος της πολιτικής ηγεσίας των Σερβοβόσνιων και της Σερβίας αρνείται μέχρι σήμερα να αναγνωρίσει το έγκλημα ως γενοκτονία. Αυτό παραμένει αγκάθι για τις προσπάθειες συμφιλίωσης στη μεταπολεμική Βοσνία, μια χώρα που ακόμη κουβαλά τα τραύματα ενός πολέμου που στοίχισε περισσότερους από 100.000 νεκρούς και εκτόπισε εκατομμύρια.

Η φετινή επέτειος δεν είναι απλώς μια τελετουργική μνήμη. Οι διοργανωτές και οι συμμετέχοντες υπογραμμίζουν ότι ο στόχος είναι να διαφυλαχθεί η αλήθεια, να ενισχυθεί η εκπαίδευση και να καλλιεργηθεί ο διαθρησκευτικός και διεθνοτικός διάλογος, ώστε «ποτέ ξανά» να μην συμβούν τέτοιες θηριωδίες στα Βαλκάνια ή αλλού.

Πηγή:ibnaeu.com/