Ο Χένρι Μοργκεντάου ήταν Υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ επί προεδρίας Ρούσβελτ, μεταξύ 1934-1945. Προς το τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, το 1944, συνέταξε ένα σχέδιο για να αποτραπεί η Γερμανία από το να ξαναδημιουργήσει προβλήματα. Αυτό θα γινόταν με την καταστροφή της βιομηχανικής της βάσης. Η ανάπτυξη της βιομηχανίας προπολεμικά ήταν εκείνη που τροφοδότησε την οικονομική της ανάπτυξη και την παραγωγή εξοπλισμών και εξώθησε σε αναζήτηση πόρων (lebensraum) και τελικά στον πόλεμο.
Σκοπός του Μοργκεντάου λοιπόν ήταν να διαλυθεί η παραγωγική ικανότητα της Γερμανίας ώστε να μην μπορεί ξανά να εξοπλιστεί και να απειλήσει όπως έκανε μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Μοργκεντάου ήταν εβραϊκής καταγωγής οπότε ήξερε τι δεινά δημιούργησε η δύναμη των Γερμανών οπότε ήθελε να εξασφαλίσει ότι δεν θα επαναληφθεί. Εξάλλου ο επιθετικός χαρακτήρας των Γερμανών είναι γνωστός από πολύ παλιά και σε άλλους, από την εποχή των Ρωμαίων κατά τα όσα γράφει ο Τάκιτος.
Με το σχέδιο του Μοργκεντάου οι Γερμανοί θα στερούνταν όλη την βαριά βιομηχανία τους όπως και τους πόρους της και με τα έσοδα αυτά θα αποζημιώνονταν τα θύματα του πολέμου. Επίσης θα χωρίζονταν σε κρατίδια όπως εξάλλου ήταν και πριν την ενοποίηση των γερμανικών κρατών το 1871 από τον Μπίσμαρκ. Η Γερμανία θα μετατρέπονταν μια «αγροτική και βουκολική οικονομία» και για αυτό οι τεχνίτες της βιομηχανικής πεδιάδας του Ρουρ θα έπρεπε να διασκορπιστούν. Κάτι ανάλογο που έγινε στην Ελλάδα δηλαδή με την μετανάστευση των μορφωμένων, το brain drain και την μετατροπή της οικονομίας σε μονοκαλλιέργεια τουρισμού.
Όπως έλεγε ο Μοργκεντάου μετά την εφαρμογή του σχεδίου «οι Γερμανοί δεν θα μπορούν πλέον να παράγουν τίποτα πιο φονικό από τοστιέρες, ηλεκτρικές σκούπες και σεσουάρ για τα μαλλιά»! Ο Στάλιν που συμφωνούσε είχε πει «αν αφήσουμε τους Γερμανούς μετά τον πόλεμο να φτιάχνουν ακόμη και μεταλλικά έπιπλα, αυτοί είναι ικανοί μέσα σε λίγους μήνες στα ίδια εργοστάσια να φτιάχνουν αεροπλάνα και τανκς»! Ο Τσόρτσιλ όμως είχε επιφυλάξεις για το σχέδιο για να μην νιώσουν εξευτελισμένοι οι Γερμανοί. Από την άλλη ήθελε να διατηρηθούν ως αντίβαρο στους Σοβιετικούς με τους οποίους ήταν παραδοσιακά εχθρικός.
Βασικές Αρχές Σχεδίου Μοργκεντάου
Οι κύριες παράμετροι του
Διχοτόμηση της Γερμανίας:
α) Η Πολωνία θα πάρει το τμήμα της Ανατολικής Πρωσίας που δεν παίρνει η ΕΣΣΔ και το νότιο τμήμα της Σιλεσίας (βλ. χάρτη)
β) Η Γαλλία θα πάρει το Σάαρ και τις παρακείμενες περιοχές γύρω από τους ποταμούς Ρήνο και Μοζέλα.
γ) θα δημιουργηθεί μια διεθνής ζώνη που θα περιλαμβάνει το Ρουρ και τις γύρω βιομηχανικές περιοχές.
δ). Το υπόλοιπο τμήμα της Γερμανίας θα πρέπει να χωριστεί σε δύο αυτόνομα, ανεξάρτητα κράτη: (α) ένα κρατίδιο της Νότιας Γερμανίας που θα περιλαμβάνει τη Βαυαρία, τη Βυρτεμβέργη, τη Βάδη και άλλα μικρότερα κρατίδια και (β) ένα κρατίδιο της Βορείας Γερμανίας που θα περιλαμβάνει ένα μεγάλο τμήμα της Πρωσίας, της Σαξονίας, της Θουριγγίας και μερικά άλλα μικρότερα κρατίδια.
Θα υπάρξει τελωνειακή ένωση μεταξύ του νέου κρατιδίου της Νότιας Γερμανίας και της Αυστρίας, η οποία θα αποκατασταθεί στα προ του 1938 σύνορά της.
Απογύμνωση της περιοχής του Ρουρ: (περιλαμβάνει το Ρουρ, τις γύρω βιομηχανικές περιοχές, την Ρηνανία, το κανάλι του Κιέλου και όλη τη γερμανική επικράτεια βόρεια του καναλιού του Κιέλου.) Αυτή είναι η καρδιά της γερμανικής βιομηχανίας, ο τροφοδότης των πολέμων. Αυτή η περιοχή όχι μόνο θα πρέπει να απογυμνωθεί από όλες τις υπάρχουσες βιομηχανίες, αλλά να αποδυναμωθεί και να ελεγχθεί έτσι ώστε να μην μπορεί στο άμεσο μέλλον να γίνει βιομηχανική περιοχή.
Αυτό θα επιτευχθεί με τα παρακάτω βήματα:
α). Μέσα σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα, αν είναι δυνατόν όχι περισσότερο από 6 μήνες μετά την παύση των εχθροπραξιών, όλες οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις και εξοπλισμός που δεν έχουν καταστραφεί από τον πόλεμο είτε θα αποσυναρμολογηθούν πλήρως και θα απομακρυνθούν είτε θα καταστραφούν ολοσχερώς. Οι νάρκες θα εξουδετερωθούν και θα καταστραφούν.
Η απογύμνωση της περιοχής θα πραγματοποιηθεί σε τρία στάδια:i. Οι στρατιωτικές δυνάμεις αμέσως μόλις εισέλθουν στην περιοχή θα καταστρέψουν όλες τις εγκαταστάσεις και τον εξοπλισμό που δεν μπορεί να αφαιρεθεί.
ii. Απομάκρυνση εγκαταστάσεων και εξοπλισμού από μέλη των Ηνωμένων Εθνών για την καταβολή επανορθώσεων και αποζημιώσεων.
iii. Όλες οι εγκαταστάσεις και ο εξοπλισμός που δεν θα αφαιρεθούν εντός της προκαθορισμένης χρονικής περιόδου, για παράδειγμα 6 μηνών, θα καταστραφούν ολοσχερώς ή θα μετατραπούν σε παλιοσίδερα και θα διατεθούν στα Ηνωμένα Έθνη.
β). Θα πρέπει να γίνει αντιληπτό σε όλους στην περιοχή του Ρουρ ότι δεν θα επιτραπεί να ξαναγίνει βιομηχανική περιοχή. Κατά συνέπεια, όλοι οι άνθρωποι και οι οικογένειές τους που διαθέτουν ειδικές δεξιότητες ή τεχνική κατάρτιση θα πρέπει να ενθαρρυνθούν να την εγκαταλείψουν και να διασπαρθούν όσο το δυνατόν περισσότερο.
γ). Η περιοχή θα πρέπει να γίνει διεθνής ζώνη που θα διοικείται από έναν διεθνή οργανισμό ασφαλείας που θα συσταθεί από τα Ηνωμένα Έθνη. Η διακυβέρνηση από τον διεθνή οργανισμό θα πρέπει να καθοδηγείται από πολιτικές που έχουν σχεδιαστεί για την προώθηση των προαναφερθέντων στόχων.
4). Επανορθώσεις και αποζημιώσεις: Δεν πρέπει να απαιτούνται αποζημιώσεις, με τη μορφή επαναλαμβανόμενων πληρωμών και μεταβιβάσεων. Η επανόρθωση και η αποκατάσταση θα πραγματοποιείται με τη μεταφορά υφιστάμενων γερμανικών πόρων και εδαφών, π.χ.με επιστροφή περιουσιών που λεηλατήθηκαν από τους Γερμανούς σε περιοχές που κατέλαβαν·
με μεταβίβαση γερμανικών εδαφών και δικαιωμάτων ιδιωτών επί βιομηχανικής περιουσίας στο έδαφος αυτό, σε χώρες που εισέβαλλαν οι Γερμανοί και στον διεθνή οργανισμό του προγράμματος διχοτόμησης·
iii. με την απομάκρυνση και διανομή μεταξύ των χωρών που ζημιώθηκαν των βιομηχανικών εγκαταστάσεων και εξοπλισμού που βρίσκεται στη Διεθνή Ζώνη και στα κρατίδια της Βόρειας και Νότιας Γερμανίας ·με καταναγκαστική εργασία Γερμανών εκτός Γερμανίας και
με κατάσχεση όλων των περιουσιακών στοιχείων Γερμανών οποιουδήποτε χαρακτήρα, εκτός Γερμανίας.
Μερική Εφαρμογή του Σχεδίου Μοργκεντάου στη Γερμανία
Τελικά το σχέδιο Μοργκεντάου δεν εφαρμόστηκε παρά μόνο ένα μικρό μέρος του. Αυτό έγινε μεταξύ 1945-47 με την ονομασία «οδηγία 1067» του στρατού κατοχής δηλαδή στα πρώτα χρόνια μετά τον πόλεμο που οι ΗΠΑ ήταν κυρίαρχη στην Γερμανία. Σε αυτά τα πλαίσια διαλύθηκαν κάποια εργοστάσια ενώ μεγαλύτερες εγκαταστάσεις όπως ναυπηγεία ανατινάχτηκαν. Παράλληλα οικονομολόγοι του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ εγκαταστάθηκαν στο Βερολίνο ως μέρος της στρατιωτικής διοίκησης OMGUS (αυτοί έμειναν γνωστοί ως Morgenthau boys). Σκοπός τους ήταν να διαλύσουν το τραπεζικό σύστημα, σταματώντας τις διατραπεζικές συναλλαγές έτσι ώστε να περιορίζεται η δυνατότητα κοινοπρακτικής χρηματοδότησης της βιομηχανίας. Θυμίζει κάτι όπως με τα μνημόνια;
Παράλληλα πατέντες και στελέχη των ναζί απορροφήθηκαν από εταιρίες στις ΗΠΑ όπως με το σχέδιο Paperclip (πχ ο αρχιμηχανικός το προγράμματος πυραύλων V2 των ναζί φον Μπράουν στην ΝΑΣΑ) αποσιωπώντας το παρελθόν τους. Υπήρχαν βέβαια και θαυμαστές στις δυο χώρες προς τα δυο συστήματα αλλά και κοινές επιχειρήσεις (πχ GM-Opel) ίσως και ανταλλαγή τεχνογνωσίας πριν από τον πόλεμο και συνεργασία σε επίπεδο κρατικών μηχανισμών, αλλά ας μην επεκταθούμε.
Το σχέδιο όμως Μοργκεντάου είχε συναντήσει από την αρχή αντιδράσεις εκτός από τον Τσόρτσιλ και στον κρατικό μηχανισμό των ΗΠΑ. Τελικά σταμάτησε το 1947 μετά από εισήγηση του Αμερικανού διοικητή της Γερμανίας, στρατηγού Λούσιους Κλέι με την αιτιολογία ότι αν συνεχίζονταν υπήρχε κίνδυνος η κατεστραμμένη από τον πόλεμο Δυτική Γερμανία να στρέφονταν στον κουμμουνισμό.
Κάτι τέτοιο εξάλλου έγινε και στην Ελλάδα με το Σχέδιο Μάρσαλ όπου προωθήθηκε η εκβιομηχάνιση και μέσω αυτής η οικονομική ανάπτυξη έτσι ώστε να αποφευχθεί η εξαθλίωση και να μην επικρατήσουν οι φιλοσοβιετικοί κουμουνιστές καθώς η χώρα ήταν σε εμφύλιο πόλεμο.
Συνέπειες μη Εφαρμογής του Σχεδίου Μοργκεντάου
Μετά την ακύρωση του προγράμματος ακολούθησε η συνθήκη του Λονδίνου του 1953 και το κούρεμα κατά 62,6% του χρέος της Γερμανίας και σύνδεση της αποπληρωμής του με τις εξαγωγές της με τους συμμάχους να της δίνουν χώρο σε αυτές τις αγορές. Αυτό βοήθησε την εκβιομηχάνιση και ανάπτυξη της Γερμανίας. Επίσης πάγωσαν οι πολεμικές αποζημιώσεις έως ότου η χώρα επανενωθεί. Κάτι που τελικά έγινε με την Συνθήκη 2+4 το 1990 όπου όμως δεν διεκδίκησε πολεμικές επανορθώσεις η Ελλάδα παρότι δικαιούνταν και παρά την τρομερή καταστροφή που της προκάλεσε η Γερμανία.
Ακόμα και μέχρι σήμερα δεν έχει διεκδικήσει κάτι η Ελλάδα ούτε η Γερμανία δέχεται να αναγνωρίσει οποιαδήποτε αποζημίωση όπως πχ αυτή για το Δίστομο ή για το κατοχικό δάνειο που είναι μικρό μέρος της συνολικής διεκδίκησης.
Η Γερμανική επικράτηση στην ΕΕ
Η Γερμανία αποφεύγοντας τις αμυντικές δαπάνες επικεντρώθηκε στην οικονομική επικράτηση διεθνώς έχοντας μεγάλες εμπορικές συναλλαγές με τις ΗΠΑ και την υπόλοιπη Ευρώπη και ένα τεράστιο πλεόνασμα πάνω από τα όρια που είχαν τεθεί στην ευρωζώνη.
Με την είσοδο στην ΕOK/EΕ η Γερμανία είχε ένα πεδίο προνομιακής δράσης που το εκμεταλλεύτηκε αγνοώντας για τις αποφάσεις της όπως έγινε με την πρωτοβουλία για την αναγνώριση της Κροατίας και Σλοβενίας το 1991 και την επιτάχυνση της διάσπαση της Γιουγκοσλαβίας, όπως έκανε με την αύξηση των επιτοκίων αδιαφορώντας για τις συνέπειες κάτι που οδήγησε στην κρίση της λίρας του 1992 και την έξοδο από την συναλλαγματική ισοτιμία της ΕΕ, όπως ωφελήθηκε με dumping μισθών, φθηνή εσωτερική μετανάστευση, έλεγχο των δασμών και των κανονισμών της ΕΕ προς όφελός της (παράδειγμα η απάτη dieselgate που οφείλεται εν μέρει σε προνομιακά για τους Γερμανούς κατασκευαστές αυτοκίνητων βιομηχανικά πρότυπα), με φθηνές εξαγορές ευρωπαϊκών επιχειρήσεων (όπως με τα αεροδρόμια της Fraport στην Ελλάδα ως προαπαιτούμενο για τα μνημόνια) κ.α. Δηλαδή συνέχισε να διεξάγει τον πόλεμο για την κατάκτηση ζωτικού χώρου και πόρων τώρα πια με οικονομικά μέσα κατά την αρχή της γεωοικονομίας του Edward Luttwak.
σχεδίου Μοργκεντάου μπορούν να συνοψιστούν ως εξής:Αποστρατικοποίηση της Γερμανίας: δηλαδή πλήρης αφοπλισμός του γερμανικού στρατού και του λαού (συμπεριλαμβανομένης της αφαίρεσης ή καταστροφής όλου του πολεμικού υλικού), ολοκληρωτική καταστροφή όλης της γερμανικής αμυντικής βιομηχανίας και απομάκρυνση ή καταστροφή άλλων βιομηχανιών που είναι αναγκαίες για τη στρατιωτική ισχύ.
Διχοτόμηση της Γερμανίας:
α) Η Πολωνία θα πάρει το τμήμα της Ανατολικής Πρωσίας που δεν παίρνει η ΕΣΣΔ και το νότιο τμήμα της Σιλεσίας (βλ. χάρτη)
β) Η Γαλλία θα πάρει το Σάαρ και τις παρακείμενες περιοχές γύρω από τους ποταμούς Ρήνο και Μοζέλα.
γ) θα δημιουργηθεί μια διεθνής ζώνη που θα περιλαμβάνει το Ρουρ και τις γύρω βιομηχανικές περιοχές.
δ). Το υπόλοιπο τμήμα της Γερμανίας θα πρέπει να χωριστεί σε δύο αυτόνομα, ανεξάρτητα κράτη: (α) ένα κρατίδιο της Νότιας Γερμανίας που θα περιλαμβάνει τη Βαυαρία, τη Βυρτεμβέργη, τη Βάδη και άλλα μικρότερα κρατίδια και (β) ένα κρατίδιο της Βορείας Γερμανίας που θα περιλαμβάνει ένα μεγάλο τμήμα της Πρωσίας, της Σαξονίας, της Θουριγγίας και μερικά άλλα μικρότερα κρατίδια.
Θα υπάρξει τελωνειακή ένωση μεταξύ του νέου κρατιδίου της Νότιας Γερμανίας και της Αυστρίας, η οποία θα αποκατασταθεί στα προ του 1938 σύνορά της.
Απογύμνωση της περιοχής του Ρουρ: (περιλαμβάνει το Ρουρ, τις γύρω βιομηχανικές περιοχές, την Ρηνανία, το κανάλι του Κιέλου και όλη τη γερμανική επικράτεια βόρεια του καναλιού του Κιέλου.) Αυτή είναι η καρδιά της γερμανικής βιομηχανίας, ο τροφοδότης των πολέμων. Αυτή η περιοχή όχι μόνο θα πρέπει να απογυμνωθεί από όλες τις υπάρχουσες βιομηχανίες, αλλά να αποδυναμωθεί και να ελεγχθεί έτσι ώστε να μην μπορεί στο άμεσο μέλλον να γίνει βιομηχανική περιοχή.
Αυτό θα επιτευχθεί με τα παρακάτω βήματα:
α). Μέσα σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα, αν είναι δυνατόν όχι περισσότερο από 6 μήνες μετά την παύση των εχθροπραξιών, όλες οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις και εξοπλισμός που δεν έχουν καταστραφεί από τον πόλεμο είτε θα αποσυναρμολογηθούν πλήρως και θα απομακρυνθούν είτε θα καταστραφούν ολοσχερώς. Οι νάρκες θα εξουδετερωθούν και θα καταστραφούν.
Η απογύμνωση της περιοχής θα πραγματοποιηθεί σε τρία στάδια:i. Οι στρατιωτικές δυνάμεις αμέσως μόλις εισέλθουν στην περιοχή θα καταστρέψουν όλες τις εγκαταστάσεις και τον εξοπλισμό που δεν μπορεί να αφαιρεθεί.
ii. Απομάκρυνση εγκαταστάσεων και εξοπλισμού από μέλη των Ηνωμένων Εθνών για την καταβολή επανορθώσεων και αποζημιώσεων.
iii. Όλες οι εγκαταστάσεις και ο εξοπλισμός που δεν θα αφαιρεθούν εντός της προκαθορισμένης χρονικής περιόδου, για παράδειγμα 6 μηνών, θα καταστραφούν ολοσχερώς ή θα μετατραπούν σε παλιοσίδερα και θα διατεθούν στα Ηνωμένα Έθνη.
β). Θα πρέπει να γίνει αντιληπτό σε όλους στην περιοχή του Ρουρ ότι δεν θα επιτραπεί να ξαναγίνει βιομηχανική περιοχή. Κατά συνέπεια, όλοι οι άνθρωποι και οι οικογένειές τους που διαθέτουν ειδικές δεξιότητες ή τεχνική κατάρτιση θα πρέπει να ενθαρρυνθούν να την εγκαταλείψουν και να διασπαρθούν όσο το δυνατόν περισσότερο.
γ). Η περιοχή θα πρέπει να γίνει διεθνής ζώνη που θα διοικείται από έναν διεθνή οργανισμό ασφαλείας που θα συσταθεί από τα Ηνωμένα Έθνη. Η διακυβέρνηση από τον διεθνή οργανισμό θα πρέπει να καθοδηγείται από πολιτικές που έχουν σχεδιαστεί για την προώθηση των προαναφερθέντων στόχων.
4). Επανορθώσεις και αποζημιώσεις: Δεν πρέπει να απαιτούνται αποζημιώσεις, με τη μορφή επαναλαμβανόμενων πληρωμών και μεταβιβάσεων. Η επανόρθωση και η αποκατάσταση θα πραγματοποιείται με τη μεταφορά υφιστάμενων γερμανικών πόρων και εδαφών, π.χ.με επιστροφή περιουσιών που λεηλατήθηκαν από τους Γερμανούς σε περιοχές που κατέλαβαν·
με μεταβίβαση γερμανικών εδαφών και δικαιωμάτων ιδιωτών επί βιομηχανικής περιουσίας στο έδαφος αυτό, σε χώρες που εισέβαλλαν οι Γερμανοί και στον διεθνή οργανισμό του προγράμματος διχοτόμησης·
iii. με την απομάκρυνση και διανομή μεταξύ των χωρών που ζημιώθηκαν των βιομηχανικών εγκαταστάσεων και εξοπλισμού που βρίσκεται στη Διεθνή Ζώνη και στα κρατίδια της Βόρειας και Νότιας Γερμανίας ·με καταναγκαστική εργασία Γερμανών εκτός Γερμανίας και
με κατάσχεση όλων των περιουσιακών στοιχείων Γερμανών οποιουδήποτε χαρακτήρα, εκτός Γερμανίας.
Μερική Εφαρμογή του Σχεδίου Μοργκεντάου στη Γερμανία
Τελικά το σχέδιο Μοργκεντάου δεν εφαρμόστηκε παρά μόνο ένα μικρό μέρος του. Αυτό έγινε μεταξύ 1945-47 με την ονομασία «οδηγία 1067» του στρατού κατοχής δηλαδή στα πρώτα χρόνια μετά τον πόλεμο που οι ΗΠΑ ήταν κυρίαρχη στην Γερμανία. Σε αυτά τα πλαίσια διαλύθηκαν κάποια εργοστάσια ενώ μεγαλύτερες εγκαταστάσεις όπως ναυπηγεία ανατινάχτηκαν. Παράλληλα οικονομολόγοι του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ εγκαταστάθηκαν στο Βερολίνο ως μέρος της στρατιωτικής διοίκησης OMGUS (αυτοί έμειναν γνωστοί ως Morgenthau boys). Σκοπός τους ήταν να διαλύσουν το τραπεζικό σύστημα, σταματώντας τις διατραπεζικές συναλλαγές έτσι ώστε να περιορίζεται η δυνατότητα κοινοπρακτικής χρηματοδότησης της βιομηχανίας. Θυμίζει κάτι όπως με τα μνημόνια;
Παράλληλα πατέντες και στελέχη των ναζί απορροφήθηκαν από εταιρίες στις ΗΠΑ όπως με το σχέδιο Paperclip (πχ ο αρχιμηχανικός το προγράμματος πυραύλων V2 των ναζί φον Μπράουν στην ΝΑΣΑ) αποσιωπώντας το παρελθόν τους. Υπήρχαν βέβαια και θαυμαστές στις δυο χώρες προς τα δυο συστήματα αλλά και κοινές επιχειρήσεις (πχ GM-Opel) ίσως και ανταλλαγή τεχνογνωσίας πριν από τον πόλεμο και συνεργασία σε επίπεδο κρατικών μηχανισμών, αλλά ας μην επεκταθούμε.
Το σχέδιο όμως Μοργκεντάου είχε συναντήσει από την αρχή αντιδράσεις εκτός από τον Τσόρτσιλ και στον κρατικό μηχανισμό των ΗΠΑ. Τελικά σταμάτησε το 1947 μετά από εισήγηση του Αμερικανού διοικητή της Γερμανίας, στρατηγού Λούσιους Κλέι με την αιτιολογία ότι αν συνεχίζονταν υπήρχε κίνδυνος η κατεστραμμένη από τον πόλεμο Δυτική Γερμανία να στρέφονταν στον κουμμουνισμό.
Κάτι τέτοιο εξάλλου έγινε και στην Ελλάδα με το Σχέδιο Μάρσαλ όπου προωθήθηκε η εκβιομηχάνιση και μέσω αυτής η οικονομική ανάπτυξη έτσι ώστε να αποφευχθεί η εξαθλίωση και να μην επικρατήσουν οι φιλοσοβιετικοί κουμουνιστές καθώς η χώρα ήταν σε εμφύλιο πόλεμο.
Συνέπειες μη Εφαρμογής του Σχεδίου Μοργκεντάου
Μετά την ακύρωση του προγράμματος ακολούθησε η συνθήκη του Λονδίνου του 1953 και το κούρεμα κατά 62,6% του χρέος της Γερμανίας και σύνδεση της αποπληρωμής του με τις εξαγωγές της με τους συμμάχους να της δίνουν χώρο σε αυτές τις αγορές. Αυτό βοήθησε την εκβιομηχάνιση και ανάπτυξη της Γερμανίας. Επίσης πάγωσαν οι πολεμικές αποζημιώσεις έως ότου η χώρα επανενωθεί. Κάτι που τελικά έγινε με την Συνθήκη 2+4 το 1990 όπου όμως δεν διεκδίκησε πολεμικές επανορθώσεις η Ελλάδα παρότι δικαιούνταν και παρά την τρομερή καταστροφή που της προκάλεσε η Γερμανία.
Ακόμα και μέχρι σήμερα δεν έχει διεκδικήσει κάτι η Ελλάδα ούτε η Γερμανία δέχεται να αναγνωρίσει οποιαδήποτε αποζημίωση όπως πχ αυτή για το Δίστομο ή για το κατοχικό δάνειο που είναι μικρό μέρος της συνολικής διεκδίκησης.
Αλλά ούτε και κατά την κρίση των μνημονίων δέχτηκε η Γερμανία να ελαφρύνει το βάρος της χώρας όπως είχε γίνει με την ίδια (το κούρεμα PSI του 2012 με το 2ο μνημόνιο ήταν μικρό και παροδικό αφού δεν συνδέθηκε με μέτρα ανάπτυξης ενώ εξανεμίστηκε άμεσα με την επιβάρυνση του ιδιωτικού χρέους από τις ανακεφαλαιοποιήσεις τραπεζών με τελικό όφελος μόνο 51,3 δις € για το δημόσιο χρέος της χώρας που έκτοτε εξαφανίσθηκε και αυτό με την συνεχή αύξηση του δανεισμού.
Εκτός αυτού η Γερμανία διεκδίκησε και την δέσμευση της δημόσιας περιουσίας της Ελλάδας στο Υπερταμείο για 99 χρόνια με το 3ο μνημόνιο. Και αυτό ονομάστηκε Ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, προφανώς ως διγλωσσία (doublespeak) δηλαδή για να αποπροσανατολίζει.
Και αυτό ενώ το λεγόμενο πρόγραμμα «διάσωσης» της Ελλάδας (μια ακόμα διγλωσσία) υποστήριξε στην ουσία τους πιστωτές δηλ. τις Γερμανικές, Γαλλικές, Αμερικανικές τράπεζες και όχι την χώρα όπως αναφέρει ο Ομπάμα στα απομνημονεύματά του, και παραδέχτηκε και ο Νταισελμπλουμ.
Και αυτό ενώ το λεγόμενο πρόγραμμα «διάσωσης» της Ελλάδας (μια ακόμα διγλωσσία) υποστήριξε στην ουσία τους πιστωτές δηλ. τις Γερμανικές, Γαλλικές, Αμερικανικές τράπεζες και όχι την χώρα όπως αναφέρει ο Ομπάμα στα απομνημονεύματά του, και παραδέχτηκε και ο Νταισελμπλουμ.
Ουσιαστικά οι Αμερικανοί επί Ομπάμα ζητούσαν από τον βορά να επωμισθεί το βάρος για την Ελλάδα, όποιος και αν είναι ο λόγος που κακώς βρέθηκε με ένα τόσο μικρό χρέος σε σχέση με σήμερα στα μνημόνια, και αυτοί αντίθετα την έσπρωχναν εκτός. Εξάλλου τα ελλείμματα του ασθενούς νότου απορροφούν και υποστηρίζουν τις εξαγωγές του πλεονασματικού βορά μέσω εισαγωγών και του τεχνητά ασθενούς ευρώ με το οποίο ο νότος βουλιάζει ακόμα περισσότερο στα χρέη μέχρι τελικού αφανισμού και ξεπουλήματος.
Τελικά φαίνεται ότι η Γερμανική (ναζιστική) κυρίως βιομηχανική ελίτ δεν ηττήθηκε ποτέ καθώς διατήρησαν τις επιχειρήσεις τους, που πολλές είχαν συνεργαστεί και ευνοηθεί από τους ναζί, και πέτυχε πολύ καλύτερη ανάπτυξη μεταπολεμικά με φθηνή εργασία χωρίς απεργίες και με χρησιμοποίηση ξένων εργατών και μετά με το Ευρώ την επικράτηση στην Ευρώπη όπως ήθελε ο Χίτλερ. Μάλιστα εκτός των επιστημόνων του προγράμματος Paperclip, στελέχη στον κρατικό μηχανισμό των ναζί βρέθηκαν μετά και σε θέσεις ευθύνης στην Ευρώπη (Walter Hallstein EOK), το ΝΑΤΟ (Adolf Heusinger) και τον ΟΗΕ (Kurt Waldheim) ασχέτως αν δήλωσαν ότι δεν συμμερίζονταν τις απόψεις τους…
Η Γερμανία όμως δεν επανεξοπλίστηκε, ότι έκανε το έκανε με «ειρηνικά» μέσα αν και επεκτατικά και επώδυνα. Ακόμα και σήμερα έχει μικρό αναλογικά και ίσως αναποτελεσματικό στρατό, που σε μεγάλο βαθμό δεν συμμετέχει στις ενέργειες του ΝΑΤΟ εκτός συνόρων και υπολείπεται των ετήσιων αμυντικών δαπανών του 2% ΑΕΠ που προβλέπεται από την συμμαχία.
Ουσιαστικά η Γερμανία βρήκε την ευκαιρία να γλυτώσει τις αμυντικές δαπάνες λόγω της προστασίας των Αμερικάνων και να εκμεταλλευτεί τα ποσά αυτά αλλού. Είναι κάτι για το οποίο τους είχε επικρίνει ο Τραμπ, ο οποίος με την πολιτική “America First” δηλαδή να μην επιβαρύνει τον αμερικανικό λαό για την παγκόσμια παρουσία των ΗΠΑ και στο προκείμενο να μην πληρώνει τις αμυντικές δαπάνες άλλων. Ήθελε δε να αποτραβήξει τις Αμερικανικές δυνάμεις από την Γερμανία.Έτσι εκτός της προστασίας θα έχανε και έσοδα για την τοπική οικονομία.
Βέβαια η αντίθετη άποψη θα έλεγε ότι η απομάκρυνση ΗΠΑ και ΕΕ θα αποδυνάμωνε το κύρος και τα έσοδα της αυτοκρατορίας των γκλομπαλιστών από διακρατικές συναλλαγές ειδικά αν η Γερμανία προσέγγιζε οικονομικά την Ρωσία. Αυτό προδιαγράφονταν μέσω οικονομικών σχέσεων αλλά κυρίως; της ενέργειας και του φυσικού αερίου με τον αγωγό Nordrstream 2 καθιστώντας την Γερμανία ενεργειακό κόμβο μαζί με την Τουρκία (και τον αγωγό Turkstream) για την τροφοδότησης και την εξάρτηση του ανέκαθεν στρατηγικού χώρου για αυτούς, της Κεντρικής Ευρώπης (Mitteleuropa).
Η Γερμανία όμως δεν επανεξοπλίστηκε, ότι έκανε το έκανε με «ειρηνικά» μέσα αν και επεκτατικά και επώδυνα. Ακόμα και σήμερα έχει μικρό αναλογικά και ίσως αναποτελεσματικό στρατό, που σε μεγάλο βαθμό δεν συμμετέχει στις ενέργειες του ΝΑΤΟ εκτός συνόρων και υπολείπεται των ετήσιων αμυντικών δαπανών του 2% ΑΕΠ που προβλέπεται από την συμμαχία.
Ουσιαστικά η Γερμανία βρήκε την ευκαιρία να γλυτώσει τις αμυντικές δαπάνες λόγω της προστασίας των Αμερικάνων και να εκμεταλλευτεί τα ποσά αυτά αλλού. Είναι κάτι για το οποίο τους είχε επικρίνει ο Τραμπ, ο οποίος με την πολιτική “America First” δηλαδή να μην επιβαρύνει τον αμερικανικό λαό για την παγκόσμια παρουσία των ΗΠΑ και στο προκείμενο να μην πληρώνει τις αμυντικές δαπάνες άλλων. Ήθελε δε να αποτραβήξει τις Αμερικανικές δυνάμεις από την Γερμανία.Έτσι εκτός της προστασίας θα έχανε και έσοδα για την τοπική οικονομία.
Βέβαια η αντίθετη άποψη θα έλεγε ότι η απομάκρυνση ΗΠΑ και ΕΕ θα αποδυνάμωνε το κύρος και τα έσοδα της αυτοκρατορίας των γκλομπαλιστών από διακρατικές συναλλαγές ειδικά αν η Γερμανία προσέγγιζε οικονομικά την Ρωσία. Αυτό προδιαγράφονταν μέσω οικονομικών σχέσεων αλλά κυρίως; της ενέργειας και του φυσικού αερίου με τον αγωγό Nordrstream 2 καθιστώντας την Γερμανία ενεργειακό κόμβο μαζί με την Τουρκία (και τον αγωγό Turkstream) για την τροφοδότησης και την εξάρτηση του ανέκαθεν στρατηγικού χώρου για αυτούς, της Κεντρικής Ευρώπης (Mitteleuropa).
Η Γερμανική επικράτηση στην ΕΕ
Η Γερμανία αποφεύγοντας τις αμυντικές δαπάνες επικεντρώθηκε στην οικονομική επικράτηση διεθνώς έχοντας μεγάλες εμπορικές συναλλαγές με τις ΗΠΑ και την υπόλοιπη Ευρώπη και ένα τεράστιο πλεόνασμα πάνω από τα όρια που είχαν τεθεί στην ευρωζώνη.
Με την είσοδο στην ΕOK/EΕ η Γερμανία είχε ένα πεδίο προνομιακής δράσης που το εκμεταλλεύτηκε αγνοώντας για τις αποφάσεις της όπως έγινε με την πρωτοβουλία για την αναγνώριση της Κροατίας και Σλοβενίας το 1991 και την επιτάχυνση της διάσπαση της Γιουγκοσλαβίας, όπως έκανε με την αύξηση των επιτοκίων αδιαφορώντας για τις συνέπειες κάτι που οδήγησε στην κρίση της λίρας του 1992 και την έξοδο από την συναλλαγματική ισοτιμία της ΕΕ, όπως ωφελήθηκε με dumping μισθών, φθηνή εσωτερική μετανάστευση, έλεγχο των δασμών και των κανονισμών της ΕΕ προς όφελός της (παράδειγμα η απάτη dieselgate που οφείλεται εν μέρει σε προνομιακά για τους Γερμανούς κατασκευαστές αυτοκίνητων βιομηχανικά πρότυπα), με φθηνές εξαγορές ευρωπαϊκών επιχειρήσεων (όπως με τα αεροδρόμια της Fraport στην Ελλάδα ως προαπαιτούμενο για τα μνημόνια) κ.α. Δηλαδή συνέχισε να διεξάγει τον πόλεμο για την κατάκτηση ζωτικού χώρου και πόρων τώρα πια με οικονομικά μέσα κατά την αρχή της γεωοικονομίας του Edward Luttwak.
Η Γερμανία αντιπροσωπεύει το
μεγαλύτερο μέρος των ενδοκοινοτικών εξαγωγών μαζί με την Ολλανδία, ακόμα και αν δεν εμφανίζει ενδοκοινοτικό πλεόνασμα. Το τελευταίο ίσως είναι πλασματικό αφού μέρος των εισαγωγών της είναι εξαρτήματα που κατασκευάζονται υπεργολαβικά στην ανατολική Ευρώπη (και εμφανίζονται ως εξαγωγές από Πολωνία, Τσεχία, Σλοβακία, Ουγγαρία) και εισάγονται για να επανεξαχθούν ως τελικά προϊόντα υψηλότερης αξίας (αυτοκίνητα).
Έτσι όμως οι χώρες της πρώην Ανατολικής Ευρώπης έχουν εκμεταλλευτεί την πρόσβαση στην εσωτερική αγορά (ασχέτως αν οι όροι της υπεργολαβικής παραγωγής είναι ευνοϊκοί τελικά) και μεγάλο μέρος του εμπορίου τους είναι με την ΕΕ αντικαθιστώντας την Σοβιετική Ένωση.
Αντίθετα η Ελλάδα δεν έχει εκμεταλλευτεί την κοινή αγορά με χαμηλά ποσοστά ενδοκοινοτικού εμπορίου με το εμπορικό έλλειμα καλύπτεται από φθηνό μαζικό τουρισμό και αυτός με εισαγόμενες προμήθειες. Συνεπώς δεν αυξάνει την προστιθέμενη αξία στο ΑΕΠ και δεν συγκλίνει με το μέσο όρο της ΕΕ όσο αφορά κατά κεφαλή ΑΕΠ.
Η Γερμανία έχει σημαντικές εξαγωγές μέσα στην ΕΕ ενώ στο εξωτερικό εκμεταλλεύεται το φθηνό σχετικά Ευρώ (σε σχέση με το μάρκο) λόγω του ελλειμματικού νότου. Έτσι ή μεγαλύτερη οικονομίας της ΕΕ είχε ανάπτυξη 2,2% μεταξύ 1995-2021 με πολύ χαμηλά ή και αρνητικά επιτόκια.
Η Γερμανία έχει σημαντικές εξαγωγές μέσα στην ΕΕ ενώ στο εξωτερικό εκμεταλλεύεται το φθηνό σχετικά Ευρώ (σε σχέση με το μάρκο) λόγω του ελλειμματικού νότου. Έτσι ή μεγαλύτερη οικονομίας της ΕΕ είχε ανάπτυξη 2,2% μεταξύ 1995-2021 με πολύ χαμηλά ή και αρνητικά επιτόκια.
Η βιομηχανική παραγωγή της Γερμανίας έφτασε τα 772 δις $ το 2021 από 464 δις το 1991 όταν αποφασίστηκε η μετατροπή της ΕΟΚ σε ΕΕ. Το ποσοστό της στο ΑΕΠ μπορεί να έχει πέσει στο 18% αλλά είναι πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ και φυσικά πολύ πιο πάνω από το 8% της Ελλάδας…
Την μεγαλύτερη ανάπτυξη μεταξύ 1995-2021 είχαν οι χώρες της πρώην Ανατολικής Ευρώπης που ξεκίνησαν από χαμηλά επίπεδα αλλά διατήρησαν και παραγωγική βάση. Αντίθετα οι πιο ανεπτυγμένες οικονομίες (Γαλλία, Ιταλία, Αυστρία, Βέλγιο) είχαν χαμηλότερη ανάπτυξη.
Την μεγαλύτερη ανάπτυξη μεταξύ 1995-2021 είχαν οι χώρες της πρώην Ανατολικής Ευρώπης που ξεκίνησαν από χαμηλά επίπεδα αλλά διατήρησαν και παραγωγική βάση. Αντίθετα οι πιο ανεπτυγμένες οικονομίες (Γαλλία, Ιταλία, Αυστρία, Βέλγιο) είχαν χαμηλότερη ανάπτυξη.
Η Ελλάδα είχε την χαμηλότερη ανάπτυξης από όλες τις χώρες της ΕΕ μεταξύ 1995-2021, κυμάνθηκε στα επίπεδα του 2,1% κατά μέσο όρο. Αυτό λόγω κυρίως της πτώσης με τα μνημόνια που διέγραψαν την μεγάλη αύξηση της δεκαετίας του 2000. Δηλαδή η Ελλάδα μεταξύ 1995-2021 αναπτύχθηκε πολύ λιγότερο από την υπόλοιπη ΕΕ με αποτέλεσμα οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης που έγιναν μέλη μετά από αυτή να την φθάσουν και να την ξεπεράσουν…
Δεν είναι τυχαίο λοιπόν ότι άλλες χώρες είναι ικανοποιημένες από την ΕΕ και άλλες όχι.. Η Γερμανία όπως και οι γειτονικές της χώρες της πρώην Ανατολικής Ευρώπης (Πολωνία, Βαλτικές, Τσεχία, Σλοβακία) με τις οποίες έχει μεγάλες οικονομικές σχέσεις και που είναι και τα πιο νέα μέλη της ΕΕ και ενθουσιώδη, παρουσιάζουν την μεγαλύτερη ικανοποίηση από την ΕΕ. Και αυτό παρόλο που έχουν τριβές με τις Βρυξέλλες ως προς αποφάσεις που επιβάλλονται κεντρικά και δεν τις δέχονται πάντα (βλέπε και διαδικασία επιβολής κυρώσεων σε Πολωνία, Ουγγαρία λόγω θεμάτων Κράτος Δικαίου..).
Στον αντίποδα παλαιότερα μέλη όπως η Γαλλία, Ιταλία που δεν είναι ενδεχομένως ικανοποιημένες από το οικονομικό όφελος. Επίσης χαμηλή ικανοποίηση από άλλα κράτη που έχουν μείνει πίσω όπως Βουλγαρία και φυσικά Ελλάδα που έχει καταστραφεί με τα μνημόνια (αυτό που λέγεται Ευρωπαϊκή αλληλεγγύη…).
Τελικά η ΕΕ γίνεται μια Γερμανική ή Γερμανοκρατούμενη Ευρώπη με την πιο δυνατή οικονομία και το μεγαλύτερο μέρος του εμπορίου ενδοκοινοτικά, όπου κάποιες φορές επιβάλλεται ανοιχτά η θέση της Γερμανίας όπως στην περίπτωση των μνημονίων και άλλες φοράς δια αντιπροσώπων για να αποφύγει την αρνητική δημοσιότητα. Σίγουρα θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί να υπήρχε μια ισόρροπη ανάπτυξη στην ΕΕ και δεν είχε συγκεντρώσει το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής, δηλαδή της προστιθέμενης αξίας, η Γερμανία η οποία αδιαφόρησε και τα όρια των εμπορικών πλεονασμάτων που είχε θέσει η ΕΕ. Αυτό θα είχε όμως αποφευχθεί και αν είχε εφαρμοσθεί το σχέδιο Μοργκεντάου και η Γερμανία δεν μονοπωλούσε την βιομηχανική παραγωγή.
Αυτή η ανισόρροπη ανάπτυξη φέρνει δυσαρέσκεια και τριβές που δρούνε εις βάρος της ΕΕ και μπορεί να αυξηθούν περισσότερο σε μια μελλοντική οικονομική κρίση. Σε μια νέα οικονομική κρίση στην ΕΕ η Γερμανία θα εξέλθει παντοδύναμη λόγω της ισχυρής οικονομικής θέσης της θέτοντας τους όρους της «αλληλεγγύης» της. Αυτό που έγινε και με τα μνημόνια της Ελλάδα, όσο επώδυνα και αν είναι αυτά. Αλλά όπως είπαμε ιστορικά οι Γερμανοί δεν έχουν κάποια ευαισθησία στα αισθήματα των άλλων.
Τελικά η ΕΕ γίνεται μια Γερμανική ή Γερμανοκρατούμενη Ευρώπη με την πιο δυνατή οικονομία και το μεγαλύτερο μέρος του εμπορίου ενδοκοινοτικά, όπου κάποιες φορές επιβάλλεται ανοιχτά η θέση της Γερμανίας όπως στην περίπτωση των μνημονίων και άλλες φοράς δια αντιπροσώπων για να αποφύγει την αρνητική δημοσιότητα. Σίγουρα θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί να υπήρχε μια ισόρροπη ανάπτυξη στην ΕΕ και δεν είχε συγκεντρώσει το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής, δηλαδή της προστιθέμενης αξίας, η Γερμανία η οποία αδιαφόρησε και τα όρια των εμπορικών πλεονασμάτων που είχε θέσει η ΕΕ. Αυτό θα είχε όμως αποφευχθεί και αν είχε εφαρμοσθεί το σχέδιο Μοργκεντάου και η Γερμανία δεν μονοπωλούσε την βιομηχανική παραγωγή.
Αυτή η ανισόρροπη ανάπτυξη φέρνει δυσαρέσκεια και τριβές που δρούνε εις βάρος της ΕΕ και μπορεί να αυξηθούν περισσότερο σε μια μελλοντική οικονομική κρίση. Σε μια νέα οικονομική κρίση στην ΕΕ η Γερμανία θα εξέλθει παντοδύναμη λόγω της ισχυρής οικονομικής θέσης της θέτοντας τους όρους της «αλληλεγγύης» της. Αυτό που έγινε και με τα μνημόνια της Ελλάδα, όσο επώδυνα και αν είναι αυτά. Αλλά όπως είπαμε ιστορικά οι Γερμανοί δεν έχουν κάποια ευαισθησία στα αισθήματα των άλλων.
Τελικά αυτή η κυνικότητα είναι και η αδυναμία όλων των ηγεμόνων: συγκέντρωση εδαφών και πλούτου εις βάρος των υποτελών. Μέχρι οι καταπιεσμένοι να το αντιληφθούν και να αντιδράσουν….
Πηγή: pronews.gr
.gif)
.gif)
0 Σχόλια