Οι αλβανικές κοινότητες της νοτίου Ιταλίας

Οι αλβανόφωνοι της Νοτίου Ιταλίας, ή «Arbereshe», όπως είναι διαφορετικά γνωστά, είναι αρβανίτικης καταγωγής πληθυσμού, απόγονοι μισθοφόρων, που αντιμάχονταν την Οθωμανική αυτοκρατορία.

Με την κατάκτηση της Βαλκανικής χερσονήσου , υπαναχώρησαν τον 14 ο αιώνα στις ακτές της Νοτίου Ιταλίας σε τόπους, όπως η Απουλία, το Abruzzo, τα Basilicata και άλλα γνωστά κέντρα της Νοτίου Ιταλίας, διανύοντας μια μακραίωνη Ιστορία και βαρύνουσα σημασία για την ιστορία και το εμπόριο της Ιταλίας. 

Με την κατάκτηση της Βαλκανικής χερσονήσου τον 14ου αιώνα, οι Αρβανίτες μισθοφόροι κυρήχθηκαν υπό διωγμό και μετεγκαταστάθηκαν στα νότια παράλια της ιταλικής χερσονήσου, όπου έκαναν αποικίες για να ζήσουν ασφαλείς και να «γλυτώσουν τη σφαγή των Οθωμανών», η οποία τους περίμενε ως αντίγραφο για τη βοήθεια, που είχαν προσφέρει στους αντιμαχόμενους πολεμιστές των Βαλκανίων. Πριν τον 14ο αιώνα χρονικό σημείο μετανάστευσης των Αρβανιτών μισθοφόρων, προγόνων των σημερινών «Arbereshe» στην ιταλική χερσόνησο, οι Αρβανίτες ζούσαν σε περιοχές της Ηπείρου, της Θεσσαλίας, της Μωρέας Ελλάδας και της Στερεάς όπου δημιούργησαν οικισμούς.

Με την έλευση τους στην ιταλική χερσόνησο, οι μετέπειτα «Arbereshe», ζούσαν σε οργανωμένους οικισμούς, όχι, όμως, με κατοίκους αμιγούς αρβανίτικης καταγωγής. Πιθανόν, αυτό το τελευταίο στοιχείο της ανάμειξης δεν υπήρξε κομβικό για την ανάδειξη ανθρώπων από την κοινότητα των «Arbereshe» σε ανώτατα πολιτικά αξιώματα, αλλά και τη συμβολή τους στους καλλιτεχνικούς και άλλους χώρους της κοινωνικής ζωής και του πολιτισμού.

Οι πρόγονοι των σύγχρονων αλβανοφώνων της Ιταλίας μετοίκησαν στη χώρα για να ζήσουν μια ζωή πιο ελεύθερη, αλλά και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους, επειδή φαίνεται να πέτυχαν σε μεγάλο βαθμό, μέχρι σήμερα.

 Πόσο όμως έχει βελτιωθεί η κοινωνική θέση των «Arbereshe» σχεδόν 7 αιώνες μετά;

Ήδη από τα τέλη του 1800, καταγράφεται στο πολιτειακό αξίωμα του πρωθυπουργού, o Francesco Crispi, ο οποίος διετέλεσε στο αξίωμα αυτό, για τέσσερα χρόνια από το 1887 έως και το 1891. Ιταλόφωνος αλβανικής καταγωγής ήταν και ο διανοητής και πολιτικός φιλόσοφος Antonio Gramsci, ιδρυτικό μέλος και αρχηγός του κομμουνιστικού κόμματος Ιταλίας, που διέπρεψε ως πολιτικός επιστήμονας. Αυτά τα δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα προσωπικοτήτων και πληθώρα άλλων, που έχουν συνεισφέρει, στο θέατρο, την πολιτική, τις τέχνες και τις επιστήμες, δείχνουν πως οι αλβανόφωνοι της Ιταλίας απέκτησαν σχετικά γρήγορα (σε ιστορικό βάθος) την κοινωνική αποδοχή και την καταξίωση, από την κοινωνία και το κράτος της Ιταλίας. 

Η κοινωνική ενσωμάτωση των αλβανόφωνων της Ιταλίας, εάν έγινε με τρόπο ομαλό, με τη βοήθεια κρατικών πολιτικών και διεθνών, που ασχολούνται με τις μειονότητες στην Ιταλία, μπόρεσε να συνδυαστεί με τη διατήρηση των ηθών, των εθίμων και της πολιτιστικής τους κληρονομιάς στην Ιταλία. 

 Η χώρα καταθέτει τακτικά έκθεση-υπόμνημα προς τους οργανισμούς αυτούς, στους οποίους είναι μέλος, για την ποιότητα διαβίωσης και την πρόοδο ενσωμάτωσης στον κοινωνικό ιστό της χώρας, των μειονοτήτων που διαφέρουν εντός των συνόρων της. 

Με έκθεση που κατέθεσε το υπουργείο εσωτερικών της Ιταλίας, στις 21 Δεκεμβρίου 2009, προς το συμβούλιο της Ευρώπης, γνωστοποίησε μια σειρά δράσεων για τη διατήρηση των ιδιαίτερων πολιτιστικών στοιχείων της καταγωγής των αλβανοφωνικών στοιχείων της Ιταλίας με τα ιδιαίτερα πολιτισμικά στοιχεία της καταγωγής τους, όπως τα ήθη.τα έθιμα, ιστορικά τεκμήρια και ανθολογίες, που θα βοηθήσουν στο να διατηρήσουν την πολιτισμική τους ταυτότητα , ενθαρρύνοντας ταυτόχρονα, με μια σειρά δράσεων, την ενσωμάτωση τους στον κοινωνικό κόσμο της Ευρώπης και ταυτόχρονα πολυπολιτισμική κοινότητα της Ιταλίας.



Υπάρχει μια σειρά από πρωτοβουλίες που ενθαρρύνουν τη διατήρηση της εθνικής ταυτότητας. Για την τελευταία εθνική ομάδα, έχει εκπονηθεί σχέδιο του 2009 στο πλαίσιο των πολιτικών της Ένωσης που στοχεύει στην εξουσία και την αρμονική συμβίωση των μειονοτήτων. Οι δράσεις που έχουν εγκατασταθεί είναι βιβλιογραφία στην ίδρυση πολιτιστικών συλλόγων και εστιών για τους αλβανόφωνους της Ιταλίας , ηλεκτρονικές θήκες τεκμηρίων, και ενώσεις διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Πληθυσμός

Οι περιοχές της Ιταλίας με αξιοσημείωτη συγκέντρωση Arbëreshë . Το Piana degli Albanesi είναι ένας από τους οικισμούς Αρμπέρεζ στη Σικελία .

Santa Sofia d'Epiro στην Καλαβρία .

Οι περιοχές με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση του σύγχρονου αλβανικού πληθυσμού είναι η Emilia-Romagna , η Friuli Venezia Giulia , η Λομβαρδία , η Τοσκάνη , το Πεδεμόντιο και το Βένετο , κυρίως στη βορειοανατολική , βορειοδυτική και κεντρική περιοχή της Ιταλίας . Ο λιγότερος αριθμός βρίσκεται στην κοιλάδα της Αόστα ,στη Βασιλικάτα , στη Μολίζε και στη Σαρδηνία . Αν και αντίθετα, ο μεσαιωνικός αλβανικός πληθυσμός κατανέμεται γεωγραφικά στη Basilicata,Καλαβρία και Σικελία κυρίως στη νότια περιοχή της Ιταλίας.

Ο αλβανικός πληθυσμός της Ιταλίας, μόνο οι Αλβανοί με αλβανική υπηκοότητα , έχει σημειώσει μια σταθερή αύξηση τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα κατά την πτώση του κομμουνισμού τη δεκαετία του 1990 και τις αρχές του 21ου αιώνα.Διπλασιάστηκε μεταξύ 2003 και 2009 από 216.582 σε 441.396, αποτελώντας συνολική αύξηση 103,8%. Κατά την περίοδο μεταξύ 2014 και 2018, ο πληθυσμός μειώθηκε κατά περίπου 11% από 482.627 σε 440.465.



Αυτή η μείωση μπορεί να εξηγηθεί σημειώνοντας ότι μεταξύ 2008 και 2020 περισσότεροι από 250.000 Αλβανοί απέκτησαν την ιταλική υπηκοότητα. Έτσθ τώρα υπολογίζονται ως Ιταλοί και όχι ως Αλβανοί στις ιταλικές στατιστικές.

Εν κατακλείδι, μπορεί να εκφραστεί η άποψη πως το σχέδιο ενσωμάτωσης των αλβανόφωνων της Ιταλίας, μιας παραδοσιακής μειονότητας με μακραίωνη παρουσία στον ιταλικό χώρο, στέφεται από επιτυχία και τα μέλη της κοινότητας αυτής, χαίρουν αποδοχής και υψηλό βιοτικού επιπέδου στην ιταλική επικράτεια  οι λόγοι, για τους οποίους οι πρόγονοι των σημερινών αλβανόφωνων της Ιταλίας μετανάστευσαν εκεί, φαίνονται να «δικαιωθούν» πλήρως με την πάροδο των ετών, αφού μπορέσουν να ζήσουν μια πιο «ελεύθερη» και καλύτερη ζωή, εκείνοι και οι απόγονοί τους.

Πηγή: fantomas.gr